Eigenlijk weet ik niet precies hoe ik deze blog anders kan beginnen dan met de bekende uitsmijter “goh wat vliegt de tijd”. Ik weet het, het is een absoluut cliché maar wat is het tegelijkertijd waar. Want, vandaag, 1 juli 2017, wonen Kees en ik alweer vier jaar in Berlijn. Zoals elk jaar kijk ik terug op de afgelopen jaren en schrijf ik een persoonlijke blog. Dit keer krijg je vier x vier Berlijn van mij!
Vier fijne herinneringen van de afgelopen vier jaar in Berlijn
Als je in een grote stad met 3,6 miljoen mensen woont, dan kan het bijna niet anders dan dat je bijzondere dingen meemaakt. En geloof mij maar, we hebben toffe dingen gezien en meegemaakt! Een paar fijne herinneringen van de afgelopen jaren voor je op een rijtje.
• 25 Jahre Mauerfall in November 2014 • Als er één bijzonder evenement in Berlijn was, dan was het wel het weekend dat de 25 Jahre Mauerfall werd gevierd. Op de vrijdag wandelden we de hele Mauerstrecke (route) van de voormalige muur van de Oberbaumbrücke, dwars door de stad tot aan Bornholmer Strasse. Ruim 18 kilometer geweldige wandeling met duizenden andere mensen, langs al die witte verlichte ballonnen. Samen met Kees feestte ik op de zaterdagavond tot diep in de nacht op een gave Mauerfall-party van AirBnb in de oude fabriek E-Werk. En op de zondag waren we bij de grote viering voor de Brandenburger Tor en zagen we hoe tijdens het spelen van Ode an die Freude alle ballonnen de lucht in gingen en een groot vuurwerk werd afgestoken. Een onbetaalbare ervaring.
• De fietstocht naar het Pfaueninsel met Kees en onze vrienden Sander en Linda was echt een heerlijke dag. Het was een van de eerste warme zomerdagen van 2016 en we zijn toen vanaf station Wannsee langs het meer naar het mooie Pfaueninsel gefietst. Heerlijk om buiten Berlijn te kunnen komen en zo te kunnen genieten van de vrije natuur en al het groen. We hebben ons voorgenomen om nog veel meer fietstochten te maken en te genieten van de mooie groene omgeving in en om Berlijn. Er valt zo ongelooflijk veel te zien en te doen! Kwestie van een fiets pakken, een richting kiezen en voila, je hebt weer een nieuwe en toffe ontdekking gedaan. Overigens is de fietsroute langs de Spree is daar één van!
• Rammstein live in de Waldbühne in juli 2016. Ik ben al Rammstein-fan sinds ik een jaar of 13, 14 was en sinds ik het me kan heugen was het altijd al een grote wens om Rammstein eens live in hun thuisstad Berlijn te zien. In juli vorig jaar was het toen eindelijk zover en ging die wens eindelijk in vervulling! Ik zag Rammstein live in de Waldbühne in Berlijn en wat was dat één groot feest! Zo’n gave locatie en zo’n gave show had ik nog niet eerder gezien. Ik was erg blij om dit concert van mijn bucketlist af te mogen strepen en hoop dat er nog velen volgen!
• Onze verhuizing terug naar Friedrichshain. Ongetwijfeld heeft niet iedereen het meegekregen maar afgelopen december hebben Kees en ik ons huis in Pankow verlaten en zijn we weer in Friedrichshain komen wonen. Hoeveel ik Pankow ook wist te waarderen; ik had toch wel erg veel moeite met de laag overvliegende vliegtuigen boven ons huis. Wonen onder de aanvliegroute naar vliegveld Tegel is niet zo’n probleem als je weet dat het vliegveld binnenkort dicht gaat, maar BER is nog steeds niet open en Tegel nog steeds niet dicht. Na drie jaar wachten besloten we dat het genoeg was en toen we een mooie woning in onze oude wijk vonden, was de keuze snel gemaakt.
Mij persoonlijk heeft de verhuizing in elk geval heel erg veel goed gedaan. We wonen nu weer wat meer in de stad en de gezelligheid, met vele leuke cafeetjes en de gezellige Boxhagener Platz op loopafstand. Voor de komende jaren zitten we daar meer dan goed!
Vier Berlijnse dingen ik – nog steeds – opvallend vind
Over sommige dingen trek ik ook na vier jaar nog steeds m’n wenkbrauwen een beetje op. Omdat ik ze apart vind of – vanuit mijn perspectief als Nederlandse – juist goed of bijzonder. Duitsland en Berlijn hebben een paar grappige eigenaardigheden die je pas echt leert kennen (en waarderen) als je er wat langer woont.
• Vreedzaam protest – Ik hou van de Duitse protestcultuur. Als je het ergens niet mee eens bent, blijf je niet achter je toetsenbord hangen of zet alleen even je online handtekening onder een petitie bij change.org. Nee, je neemt een stuk karton, een stift en een vlag en gaat naar de eerste de beste demo in de stad om je stem luid en duidelijk te laten horen. Altijd zijn er wel demonstraties in Berlijn, vaak onder begeleiding van de politie. Straten en pleinen worden daarvoor zonder moeite afgezet, zodat demonstraties veilig door kunnen gaan. Het is de democratie in werking en getuigt van een hele andere mentaliteit dan ik ken uit Nederland. Super gaaf!
• Ik woon officieel in (voormalig) oost-Europa. – Berlijn ligt op steenworp afstand van de Poolse grens. Héél officieel bezien woon ik dus in (voormalig) Oost-Europa. Of in elk geval, wat vroeger het Oostblok heette. Bizar toch? Ik sta daar af en toe eens bij stil. En eigenlijk kan ik het me bijna niet voorstellen want ik woon toch in Duitsland en dat hoort toch bij het westen tegenwoordig? Ja! Maar als je bedenkt dat Berlijn hemelsbreed op slechts 80 kilometer van de Poolse grens ligt, dan zit je toch écht verder oostelijk dan je denkt. Een uurtje treinen vanaf Berlijn en je moet met zloty’s betalen. Nog zo’n feitje: met de trein ben je net zo lang onderweg van Berlijn naar Amsterdam, als van Berlijn naar Warschau, de hoofdstad van Polen. Het zijn dingen die me doen beseffen hoe groot Europa is en hoeveel er nog eigenlijk te zien, beleven én ontdekken valt. Gelukkig is Berlijn een prima standplaats!
• Berlijners kunnen vreselijk goed netjes – en lang! – wachten en in de rij staan. Ordnung muss sein! Misschien zit het bij de mensen in de genen maar als je ergens leert om je A) niet te haasten en B) niet druk te maken om lange rijen en lang wachten, dan is het wel als je in Berlijn woont. Of je nou bij de dokter in de wachtkamer zit of bij het Burgeramt een afspraak wil: alles gaat op z’n gemakje en een uur wachten hoort erbij. En waag het niet om je druk te maken want dan ben je de enige en kom je geen steek verder! In het begin moest ik er aan wennen, inmiddels vind ik het geen probleem meer om te wachten. Een kwartier in de rij staan valt tegenwoordig onder… “oh dat viel best mee!”
• Het Berlijns dialect lijkt vreselijk veel op plat Nederlands. Vanaf het moment dat ik voor het eerst plat Berlijns (Berlinerisch) hoorde, vond ik het maf klinken. Het klonk als een mix van alle soorten ‘plat proat‘ die ze in het oosten van Nederland spreken. ‘Das weiß ich nicht‘ wordt ‘Det wees ick nischt‘. En de g wordt alom vervangen voor een j, waardoor het niet ‘Gutenmorgen‘ is maar ‘Jutenmorjen‘. Haha! Probeer dat maar eens hardop te zeggen! Ik vind het een typisch taaltje en vrij apart dat het zo klinkt als Nederlands plat. Zeker als je bedenkt dat Berlijn toch echt 650 kilometer verderop ligt. Wie weet hoe dat precies zit?
Vier dingen aan Berlijn die ik wat minder leuk vind
Niet alles in Berlijn is rozengeur en maneschijn, zo simpel is het. Ondanks dat ons leven hier fijn is, hebben we in de afgelopen jaren Berlijn ook van minder rooskleurige en mooie kanten leren kennen. Daar horen dagelijkse ergernissen bij maar soms ook dingen die dieper gaan dan dat en waar je niet zo snel iets aan kunt doen. De mindere kanten van de stad maar ze horen er wel bij.
• De situatie voor fietsers in Berlijn is niet al te best. En dan heb ik het niet over de wegen rondom Alexanderplatz waar steeds meer fietspad komt en waar de automobilisten gewend zijn aan fietsers. Het gaat vooral om de wegen waar nog steeds geen fietspad is. Afgelopen jaar zijn er 18 fietsers omgekomen in het verkeer in Berlijn, het merendeel door afslaande vrachtwagens. Enkele weken geleden overleed er wederom een fietser, die werd geraakt door een openslaand autoportier. Voor mij als Nederlandse (gewend aan juist heel veel fietspad en een veilige omgeving) vind ik de fiets-onveiligheid mateloos frustrerend. Ik hoop dat er snel verandering in komt!
• De drugscultuur in het clubleven. Eerlijk is eerlijk: mijn feestbeestdagen zijn wel voorbij en mij zie je dan niet meer elk weekend in de rij staan voor de Berghain of andere bekende clubs. De behoefte om me elk weekend in het Berlijnse feestgedruis te storten is nauwelijks aanwezig, als ik op zaterdagavond lui op de bank hang, na een week hard werken. Maar die occasional keer dat ik nog wel naar een club ga voor een leuke avond, sta ik altijd weer te kijken van de hoeveelheid (hard)drugs die er in het Berlijnse clubleven doorheen gaat. Vervelende dealers die rondhangen op de wc’s, mensen die zo high als wat met hun kaken staan te malen naast je bij de bar en gasten die pillen poppen op de dansvloer. Ik ben altijd weer verbaasd door de manier (en schaamteloosheid) waarop mensen ermee omgaan, iets waar ik me totaal niet in kan verplaatsen. Ik begrijp wel dat techno en stimulerende middelen enorm met elkaar verbonden zijn maar de hele cultuur eromheen vind ik toch een beetje irritant. Doe mij dan maar gewoon een biertje in een gezellige kroeg, de Watergate sla ik voortaan graag over.
• De ongelooflijk vele verandering in Berlijn. Natuurlijk, de stad is sinds de Wende altijd in beweging geweest. Maar het lijkt wel alsof het de laatste jaren pas écht hard gaat. Het straatbeeld is erg veranderd, door de vele opgeknapte en gerestaureerde panden zijn straten er compleet anders uit gaan zien. Ook de vele nieuwbouwprojecten geven de stad letterlijk een andere ‘look&feel’. Op sommige vlakken is Berlijn zo gladgestreken, dat ze haar ruige randje begint écht te verliezen. We zien de prijzen stijgen op straat, op de huizenmarkt, in winkels en restaurants. Meer en meer ‘promis’ verhuizen van Hamburg of Keulen naar Berlijn, wat te merken is aan de nieuwe restaurants, clubs en winkels die geopend worden. Steeds meer hippe en luxe dingen, in plaats van de relaxte, niet-pretentieuze tweedehands zaakjes en boetiekjes die eerst de straten bevolkten. De stad die ik in 2007 leerde kennen begint nu écht te verdwijnen. Dat is natuurlijk logisch en ik heb er bijna altijd alle begrip voor. Maar soms, dan vind ik het toch een beetje jammer.
• Werken bij Startups. Er zijn talloze mensen met andere, veel positievere ervaringen maar na mijn plotselinge ontslag afgelopen december (samen met het gehele internationale marketing-team bij het bedrijf waar ik werkte) ben ik toch wat anders tegen start ups in Berlijn aan gaan kijken. Ze nemen je supersnel in dienst maar je krijgt ook zes maanden proeftijd, waarbinnen ze je met twee weken opzegtermijn gewoon mogen ontslaan, zonder een reden op te geven. In mijn geval was het bedrijf in financiële problemen gekomen (inmiddels zijn ze failliet) maar ik heb ook van dichtbij meegemaakt dat iemand op de laatste dag van z’n proeftijd werd ontslagen, zodat er weer nieuwe mensen konden worden aangenomen (met ook weer proeftijd). Ik vind niet dat je op die manier met werknemers hoort om te gaan. Doordat ik het zelf heb meegemaakt, blijft de start up scene een omgeving met twee gezichten. Enerzijds een wereld waar de technologie supersnel en innovatief is maar anderzijds een wereld waar mensen soms worden gereduceerd tot puur inzetbaar materiaal.
Vier wensen voor de komende vier jaren
De afgelopen vier jaren in Berlijn waren bijzondere jaren. Maar ik kijk niet alleen terug, ik kijk ook graag vooruit! En omdat wij nog lang niet weg willen uit Berlijn, valt er genoeg te wensen voor de komende jaren.
• Mijn bucketlist eens afmaken! – Door de jaren heen is mijn lijstje met dingen die ik in Berlijn wil doen niet echt veel korter geworden maar vooral langer! Op mijn wensenlijstje qua lunchtentjes en restaurants staan inmiddels ruim 200 locaties. Oeps! Ook heb ik nog minstens honderd musea, tientallen monumenten en bijzondere plekken te bezoeken. Natuurlijk gaat dat niet allemaal en moet er ook nog gewerkt worden. Maar ik zou het wel heel erg fijn vinden als ik in de komende jaren écht een flinke deuk in die bucketlist kan maken! Ik beloof bij deze dat ik daar mijn best voor ga doen! Een van die bucketlist-dingen was overigens naar de film in het Kino International, dat ik inmiddels al af heb kunnen strepen!
• Meer tijd voor bloggen en eindelijk een begin met de tours? – Het afgelopen halfjaar is qua bloggen voor mij redelijk dramatisch geweest. Een intensief coachingstraject en een eigen bedrijf opzetten doe je niet zomaar eventjes tussen neus en lippen door! Daardoor bleef er erg weinig tijd over om nieuwe blogs en verhalen te maken, tot mijn eigen frustratie. Ik hou van bloggen en het delen van nieuwe verhalen met jullie. Als daar dan geen tijd voor is omdat ik prioriteit aan andere dingen moet geven, is dat echt heel vervelend. Daarin is en blijft balans de sleutel. Dus hopelijk lukt het over een tijdje om daar weer iets meer regelmaat in te krijgen, met als resultaat regelmatig nieuwe verhalen. Wel zo leuk, ook voor jullie natuurlijk! Enne, die belofte dat ik met tours zou gaan beginnen? Die staat nog steeds én wordt aan gewerkt. Dus stay tuned!
• Nog minstens vier gelukkig jaren in Berlijn – Het is een eenvoudige wens maar toch echt gemeend. De afgelopen vier jaar in Berlijn waren geweldig, bizar, soms moeilijk maar over het algemeen fantastisch. We genieten van het wonen en het leven hier en zouden niet meer anders willen. Ondanks de ups en downs (die heb je tenslotte overal), is het leven hier goed en zitten we in Duitsland, in Berlijn op ons plek. Nog eens vier mooie jaren zou een heel groot cadeau voor ons zijn!
Bedankt voor het lezen van mijn jubileum-blog!
Ik ben benieuwd: Wat zijn jouw vier Berlijnse momenten? Deel je favoriete Berlijn-herinnering, dingen aan Berlijn die je opvallend of misschien wat minder leuk vindt en natuurlijk, deel je Berlijn-wens voor de komende jaren! Wat wil jij nog zien, doen of beleven?
Aaaah, vier jaar alweer, wat gaat dat snel! En leuk zo’n terugblik! Tot nu toe zelf pas weinig Berlijn herinneringen maar onze biertjes in de beergarten vorige zomer vind ik toch wel een fijne :)
Op naar nog veel meer gelukkige jaren samen daar!
Ik geef mij vast op voor de tour!
Hi Emma. Leuk blogartikel! Dat berlijns dialect. Hihi… ik heb gelderse roots. Geboren in brabant en sinds lange tijd wonende in limburg. Die j ipv de g uitspreken. Weet je waar ze dat doen. In kerkrade. T jeet jans jot. T gaat heel goed betekent t. Wat je zegt inderdaad. Elk oost nederlands dialect is n soort van nederduits plat hihi.
Groetjes ingrid