Ze staan overal en nergens in Berlijn; elektrische stepjes, ook wel e-scooters genoemd. Ze zijn er van talloze aanbieders, die elkaar in hoog tempo afwisselen. Deze stepjes in Berlijn zorgen voor vreugde bij jonge toeristen die door de stad willen zoeven, maar ook voor grote ergernis bij veel locals. Alleen al daarom is goed om er even bij stil te staan wanneer je wel en wanneer niet van de stepjes gebruik maakt, en áls je er dan gebruik van maakt, hóe je dat doet. Kortgezegd in het Duits: uitleg over de etiquette van het netjes stepjes in Berlijn rijden, oftewel; een nettiquette.
Stepjes in Berlijn – Wat zijn die stepjes precies?
We kennen allemaal het fietsen-sharing systeem. Grote fietsenstalling met leenfietsen die je daar kunt pakken en weer terugzetten. Helaas werkt dat bij ons in Europa nog niet overal even goed, in New York is Citi-Bike bijvoorbeeld al wel jarenlang een succes. Hierop wilden twee ondernemers uit Amerika inspringen, en zetten zo in 2017 met Lime de eerste leenfietsen op straat in een aantal Amerikaanse steden. In 2019 startten ze met elektrische stepjes (e-scooters genoemd in Duitsland) in Europa en kwamen er in talloze steden ineens duizenden elektrische stepjes te staan. Inmiddels zijn er naast Lime nog talloze andere bedrijven die zulke stepjes op straat zetten, zoals Bird, Voi, Tier en meer. Miljoenenbusiness natuurlijk, waar enorm veel geld in is gepompt de afgelopen jaren. Maar in vele steden geeft het ook overlast.
Elektrische stepjes – Hoe werkt het?
De stepjes kunnen simpelweg worden gehuurd door de QR-code te scannen met je telefoon, je betaalgegevens in te voeren en dan kun je al op weg. Zo rijd je met 20 kilometer per uur door de stad. In de meeste steden kunnen ze ook overal worden geparkeerd, maar er zijn ook steden (en in Berlijn bepaalde wijken en buurten) met strikte regels.
En daar zit ook meteen de ergernis: in Berlijn staan inmiddels tienduizenden scooters op straat, de laatste schatting gaat om zo’n 25.000 stuks. Omdat het gros van de mensen die met de stepjes rijdt er niet zo netjes mee omgaat, staan ze werkelijk overal lukraak geparkeerd. Dit is met name vervelend voor omwonenden, mensen die van een kinderwagen, (elektrische) rolstoel of krukken gebruikmaken. In Nederland zijn ze daarom zelfs niet toegestaan! Ook in het verkeer zelf gaat het regelmatig mis met de stepjes in Berlijn, tot grote ergernis van locals. Reden te meer om hieronder even wat dingen uit te leggen:
Stepjes in Berlijn gebruiken? Eerst dit even lezen:
Ik ga het niet mooier maken dan het is: het Berlijnse verkeer is een stuk gevaarlijker dan in grote steden in Nederland. Dit komt omdat wij niet zo’n uitgebreid fietspaden-net hebben maar ook omdat de Berlijnse automobilist nog altijd niet zo gewend is aan fietsers. Daarnaast leren veel Duitsers wel fietsen maar doen ze dit tot 11 jaar verplicht op de stoep. Verkeersdeelname leren ze pas later, waardoor de verkeersregels er niet altijd even goed ingebakken zitten. Nu weet ik dat de meeste toeristen Berlijn graag door een roze bril bekijken of na één fiets-ervaring (niet zelden in grote groepen) menen dat het allemaal wel meevalt. Te vaak zie ik de opmerking ‘Berlijn is echt een fietsstad!’. Maar dat is helaas echt niet waar; er gebeuren nog altijd erg veel ongelukken met fietsers en zijn er een hoop situaties anders dan je gewend bent in Nederland of België.
Verkeer en verkeersregels in Berlijn – Wees geen aso, doe het zo:
Op een elektrisch stepje gelden voor jou dezelfde regels als voor fietsers. Je mag dus niet op de stoep rijden en moet op het fietspad of op de weg blijven. Hier alle regels die je moet weten:
• Rijdt niet naast elkaar, maar achter elkaar. Fietsers mogen sinds 1 april 2022 naast elkaar fietsen (als het verkeer niet behinderd wordt) maar op een elektrisch stepjes mag dat niet!
• Rijdt absoluut niet door rood, ook niet een beetje.
• Gebruik je richtingaanwijzer als je afslaat.
• Haal je fietsers in? Dan moet je je houden aan de 1.5 meter verplichte inhaalafstand. Zoef dus niet te dicht langs iemand bij het inhalen!
• Rijden op de stoep, in voetgangerszones of tegen het verkeer in (bijv. in een eenrichtingsverkeer-straat) mag écht niet.
• Je bent verplicht om op het fietspad te rijden, of bij gebrek aan fietspad: op straat. Omdat zo’n stepje gemakkelijk 20 kilometer per uur bereikt, is het nog veel moeilijker om te anticiperen op voetgangers die plots uit een voordeur of winkel komen. Dus: rijd écht niet over de stoep, ook niet als de straat met keien onaangenaam is (jammer joh).
• Parkeer je step na gebruik altijd zo dat niemand er last van heeft. Dus niet op de stoep in het gedeelte waar men loopt of oversteekt, niet binnen 5 meter van (of op) een kruising, niet bij een woonhuis pal voor de deur. In sommige Berlijnse wijken (zoals Friedrichshain en Kreuzberg) mag je je step niet meer zomaar parkeren op de stoep maar moet je gebruik maken van parkeerhavens en aangewezen parkeerplaatsen (thank god).
Ook niet onbelangrijk:
• Stepje-rijden mag pas vanaf 14 jaar. Jongere kinderen mogen geen stepjes rijden of bij papa of mama meerijden.
• Per step mag er maar één persoon op rijden. Met z’n twee mag dus écht niet, het is ook echt levensgevaarlijk!
• De boetes zijn nog betaalbaar maar worden duurder: op de stoep rijden? 30 euro. Alcohol op? Als je jonger dan 21 bent, kan je rijbewijs worden ingenomen. Voor bestuurders van 21 jaar of ouder, ligt de grens bij 0,5 promille tot 1,09. Je kunt dan een boete krijgen van tot wel 1500(!) euro, er gaan punten van je rijbewijs en je krijgt een rijverbod van maximaal 3 maanden. En als je ook nog schade hebt gemaakt ben je niet verzekerd.
• Ongeluk gehad met je scooter? Dan móet je de politie bellen en op de plaats blijven waar ’t is gebeurd. Doe je dat niet? Dan moet je rekening houden met een aangifte tegen jou wegens het verlaten van de ongeluk-plaats. Dat is in Duitsland een ernstig misdrijf!
• Bekijk hier alle regels en bijbehorende boetes: bußgeldkatalog E-Scooter
Zeg Emma, wat heb jij eigenlijk tegen die stepjes?
Ik zal het niet onder stoelen of banken steken: persoonlijk heb ik een gigantische hekel aan de elektrische stepjes in de stad. En ik heb daar een heel arsenaal aan argumenten voor waarom stepjes niet ‘zoooo leuk!‘ zijn.
• Ruimte! Berlijn is een stad gemaakt voor auto’s. Als voetganger of fietser is er dus relatief weinig plek, die onderling verdeeld moet worden. Meer en meer mensen stappen op de fiets, maar omdat de stad daar niet echt voor is ingegricht, leidt dit al een aantal jaren tot problemen. De komst van stepjes in Berlijn heeft de situatie alleen maar verergerd.
• Aso’s! Veel gebruikers (niet alle, maar veel) kwakken lukraak hun stepjes neer. Ze staan óveral zo vaak lomp geparkeerd, regelmatig zelfs voor de deur van mijn woonhuis! Ook zijn er een hoop jongeren die ermee over de stoepen racen, door monumenten zoals het holocaust monument zoeven en andere idiote dingen. Dat gedrag is echt das allerletzte. Maar ook lui die jou op de fiets inhalen zonder voldoende veilige afstand, door rood rijden of ineens over het voetgangerslicht crossen (voor de voeten van de mensen die net willen oversteken). Het gebeurt teveel en is ronduit irritant.
• Nog erger is het dat de stepjes voor met name blinde en slechtziende mensen gevaarlijk zijn, en ronduit gemeen voor mensen met een mobiliteitsbeperking die met een rolstoel niet van A naar B komen. Stoepen vol met stepjes zijn écht een hele grote irritatiebron, ook voor omwonenden. Berlijn is geen bloody Disneyland!
• Slapeloze nachten. Voor huis heb ik meer dan eens een stepje met lege batterij de hele nacht horen piepen. Probeer dan maar eens te slapen! Alle busjes moeten dagelijks worden opgehaald met dieselbusjes en in grote loodsen aan de stroom gehangen om opgeladen te worden. Maar soms vergeten ze wel eens eentje, of is de step zó leeg, dat hij op de kaart van de ophaler niet meer wordt aangegeven. Het langste dat een verlaten step zo voor onze deur stond, was 21 dagen.
• Milieuvervuilend. Wat? Ze zijn toch elektrisch? Ja! En dat is precies het probleem. Voor elk stepje moet een grote lithiumbatterij worden gemaakt, waarvoor – net als bij je mobiele telefoonbatterij – zelfdzame en zeer vervuilende grondstoffen uit de aarde worden gehaald. Voor sommige elektrische vervoersmiddelen weegt het voordeel zwaarder dan dat nadeel (zoals bij batterijen voor elektrische auto’s die verbrandingsmotoren vervangen), maar stepjes écht niet noodzakelijk om elektrisch te laten rijden. Elektrisch is niet per definitie goed voor ’t milieu/klimaat!
• Maar echt héél vervuilend. Daarnaast moeten ze vrijwel dagelijks worden opgeladen. Dat kost een hóóp stroom, die in Duitsland nog altijd niet volledig groen wordt opgewekt. Dit betekent dat er mensen met dieselbusjes door de stad rijden om ’s avonds stapjes stepjes op te halen, om ze naar een grote loods te brengen, waar ze aan de lader worden gehangen. Ik heb al eens gezien hoe dat soort lui de stepjes in de busjes gooien; echt zachtzinnig wordt er niet mee omgegaan. De levensduur van zo’n step is dan ook heel kort (een paar weken tot slechts een paar maanden), en dat maakt ze des te meer vervuilend. Kortom: de stepjes belasten het milieu tijdens zowel productie als ook tijdens gebruik, én ze voegen niets toe aan ons (toch wel erg geweldige en zeer betaalbare) OV-net. Draag je onze aarde een warm hart toe? Wil je dat er nog iéts van overblijft voor je kids? Laat dan die klote-stepjes gewoon staan en neem de tram/bus/u-bahn/s-bahn of gewoon een fiets.
Asociaal duur. Die stepjes zijn écht asociaal duur. Naast een starttarief van 1 euro, betaal je meestal zo’n 20 cent per minuut. Er zijn een paar goedkopere aanbieders, maar onder de 15 cent per uur ga je ze niet vinden. Dat betekent dat een uurtje stepje rijden al 13 euro per persoon kost. Dat kan duur worden als je per ongeluk de tijd vergeet!
Ter vergelijking: een 24-uurs kaart voor het Berlijnse OV (inclusief metro, tram, bus, S-bahn) kost je €8.80, is een stuk minder milieubelastend en je reist er binnen die 24 uur onbeperkt mee! Een hele dag een fiets huren is zelfs nog goedkoper, dat kan ook voor ongeveer 10 a 15 euro! Dan ben je met zo’n stepje écht een dief van je eigen portemonnee.
• Ongelukken. Misschien had je het gezien, die stepjes hebben hele smalle stuurtjes. Dat betekent dat je met een kleine beweging al snel een grote bocht maakt, en dat je dus ook slecht om je heen kunt kijken (laat staan achterom, wat in het verkeer soms nodig is), want bij zulke kleine tweewielers geldt: kijken = sturen. Waar je heen kijkt, daar stuur je automatisch naartoe. Dit leidt met enige regelmaat tot fikse ongelukken in Berlijn.
In 2021 werd bekend dat er in Duitsland in het jaar 2020 meer dan 2100 serieuze ongelukken met e-stepjes waren, waarbij vijf doden vielen. Begin 2022 werd bekend dat alleen al in 2021 er meer dan 750 ongelukken met stepjes waren, waarbij 572 mensen gewond raakten. Kortom, val je met zo’n ding? Dan val je vaak hard. Bij een deel van de ongelukken was de oorzaak dat er over de stoepen gereden werd, de stepjesrijder alcohol gedronken had, of te snel reed. Maar het meerendeel van de ongelukken werd simpelweg veroorzaakt door controleverlies over de step.
• Lelijk! Werkelijk, ik kan in de binnenstad van Berlijn maar ook in andere wijken zomers eigenlijk geen foto meer maken zonder stepje erop. En ja, ook na drie jaar irriteert mij dat echt nog steeds ma-te-loos! Berlijn is mooi, ruig en gezellig, en die sfeer breng ik graag over in m’n foto’s. Maar de meeste stepjes zijn te zwaar voor mij om te verplaatsen en zeker voor de Brandenburger Tor staan er tientallen. De leukste foto-invalshoeken worden daarmee al uitgesloten. Zonde. Zon-de!
Argumenten vóór stepjes:
….
(Vul hier zelf een argument in, ik heb er geen. Ik hou nu eenmaal van de BVG).
Zo. Dat was ’t. Bedankt voor ’t lezen en rij voorzichtig. Of niet. Maar sta er dan niet te kijken als iemand je in je nek brult of een boete geeft he, ik heb je gewaarschuwd. Dat van dat brullen kan ik trouwens ook goed zijn, als je het voor mijn neus heel bont maakt. Is meteen je vakantie verpest. Jammer joh.
