Het is een heerlijk tripje naar Park Sanssouci in Potsdam. Even Berlijn uit, even geen grote stad en vooral veel rust, stilte en groen. Als je daar zo af en toe behoefte aan hebt, dan is een dagje Sanssouci bezoeken precies wat je zoekt. Een gigantisch groot en prachtig park, vol mooie paleizen, tempeltjes en theehuizen. Voorzie jezelf van wat fijne versnaperingen of misschien zelfs een picknickmand, een lekker leesboek en een fles zonnebrandcreme en je hebt een heerlijk dagje in the country side voor de boeg!
Sans souccis – zonder zorgen
Met ruim 289 hectare is Park Sancouci in Potsdam bepaald geen klein park waar je even doorheen wandelt of fietst. De Pruissische kroonprins en latere koning Frederik II (ook wel genoemd ‘de Grote’ maar hij was maar 1.60m…) wilde graag een zomerpaleis buiten Berlijn aanleggen, omdat zijn huwelijk met zijn vrouw erg slecht was en hij een onderkomen wilde waar hij zijn eigen gang kon gaan, zonder haar in de buurt te hebben. Een landelijk toevluchtsoord waar hij zich goed kon ontspannen, moest het worden. Uiteindelijk werd met de bouw van het slot in 1745 begonnen, hij noemde het Sanssouci, vrij naar ‘Sans soucis‘, wat ‘zonder zorgen‘ betekent in het Frans. Er werden terrassen met wijngaarden aangelegd, twee kilometer ten westen van – het toen nog kleine stadje – Potsdam. Toen het slot na twee jaar af was, richtte de vorst zich op de aanleg van het park rondom het Paleis. Het werd zowel een siertuin met prachtige borders en bijzondere planten en bloemen, als een tuin met meer dan 3000 fruitbomen en een moestuin. Aan het begin van het park, werden een Obelisk en een toegangspoort gebouwd, met standbeelden van Flora (godin van de bloemen) en Pomona (godin van de boomvruchten) erin verwerkt. Deze geven aan dat het park een dubbele functie had en dus niet alleen voor de sier was. Ook werd er vanaf de poort een allee van 2,5 kilometer aangelegd, die helemaal van het oosten tot het westen van het park liep. Frederik II bleef het park tot 1772 uitbreiden met tempels en bijgebouwen. Zo werd Sanssouci door de jaren heen zijn favoriete verblijfplaats, zijn vrouw is er in al die jaren maar twee keer geweest.
Uitbreiding van park Sanssouci met meer paleizen
In 1769 was het Neue Palais klaar, dat Frederik liet bouwen voor zijn gasten. Daarna werden pas in 1826 weer echte veranderingen toegepast in Park Sanssouci. Het slot Charlottenhof werd verbouwd en het park eromheen opnieuw aangelegd en verbonden met het Sansouscipark. Ook het Orangeriepaleis werd gebouwd, in 1864 was het klaar. Als laatste werden een Sicilliaanse en een Noordse tuin aangelegd rondom de Orangerie aangelegd, aan de noordzijde van het park. Hier zijn hele bijzondere planten te vinden die niet gewoon zijn voor de Duitse regio, zoals naaldbomen en palmbomen. Ook staat de tuin vol met kopieën van klassieke beeldhouwwerken.
De parken en paleizen van Potsdam werden in december 1990 – pas twee maanden na de officiele hereniging van de BRD en DDR – op de werelderfgoedlijst van UNESCO geplaatst. Hiermee worden alle paleizen goed beschermd en kon er ook een stichting worden opgericht, die zich specifiek op de Pruisische paleizen in Berlijn en Brandenburg richt.
Hoogtepunten van park Sanssouci:
Schloss Sanssouci – De Duitse rivaal van Versailles in de typische rococo stijl. Het is niet eens een echt groot paleis, meer een behoorlijke villa van slechts één verdieping. Ik had het veel groter verwacht door de foto’s die ik er van had gezien, maar het blijkt toch een stuk bescheidener. Met maar tien kamers is het echt een typisch zomerverblijf. Omdat Frederik ruzie kreeg met de oorspronkelijke architect over de ligging van het paleis in het park, mocht een Nederlandse architect, Jan Bouman, het afmaken. Bouman is ook verantwoordelijk voor onder andere Schloss Schönhausen in Pankow en het Hollandisches Viertel in Potsdam. Na de Tweede Wereldoorlog kwam het paleis samen met Potsdam in de DDR te liggen en werd het een bekende toeristische attractie. Tegenwoordig worden zowel Schloss als park door meer dan twee miljoen toeristen per jaar bezocht.
Bildergalerie – Omdat Frederik II graag schilderijen verzamelde, had hij al snel een galerij nodig waar hij zijn aanwinsten kon bekijken, zonder te ver weg te hoeven gaan. Hij verzamelde onder meer werken van Rubens, Chardin, Van Dyck en Vasari en hij was erg trots op zijn verzameling. In 1829 werd in Berlijn het Altes Museum geopend en werd een deel van de collectie naar dat museum overgebracht maar deze keerden eind 1930 weer terug. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verdwenen er vele schilderijen die in veiligheid waren gebracht. In 1946 keerden er maar tien stuks terug, waarna de Sovjets eind jaren ’50 nog eens 60 schilderijen retourneerden, die ze na de oorlog in beslag hadden genomen. Toch bevinden zich vandaag de dag nog steeds zo’n 100 werken in Russische collecties, die nooit terug zijn gegeven. Tegenwoordig bestaat de collectie uit 124 werken, waarvan een deel ook werken zijn uit andere Pruissische paleizen. In de oostvleugel hangt specifiek het werk van de Hollandse en Vlaamse meesters.
Chinesisches Haus – Halverwege de 18e eeuw was er bijzonder veel aandacht onder rijke mensen voor China en Chinese kunst. Ook Frederik II was erg geïnteresseerd in deze periode van de Chinoiserie en liet een Chinees theepaviljoen bouwen, in het midden van het park.
Natuurlijk werd het niet een volledig Chinees pand, maar een Europese variant ervan, geheel in de protserige Rococo stijl waar Frederik zo van hield. De fundering van het theehuis is in de vorm van een klaverblad en de ronde vensters laten een grote hoeveelheid licht binnen. Grote delen aan de buitenkant zijn verguld, waaronder de beelden van de mensen die eten, drinken en muziek maken bij een van de zuilen van het pand. De mensen die model stonden voor deze beelden kwamen trouwens uit de Berlijnse regio, waardoor de beelden helemaal niet op Chinezen lijken.
Het theehuis zit vol met kleine details, zoals beeltenissen van aapjes, Chinese gezichten en bloemen. Hoe langer je blijft kijken, hoe meer mooie details je ziet. Vandaag de dag is er een Chinese porselein verzameling te zien, die erg bijzonder is. Voor het theehuis moet je wel toegang betalen maar het is het meer dan waard. Wat een prachtig klein gebouw, met bijzondere details en een hele mooie lichtinval. Absoluut niet overslaan!
Neues Palais – Omdat het Schloss Sanssouci zelf vrij klein is en Frederik behoorlijk op zijn privacy gesteld was, werd er al snel besloten om een extra paleis op het landgoed bij te bouwen. Het Neue Palais (of nieuwe paleis) werd speciaal voor hofgasten gebouwd en bevatte talloze kamers. Later maakte Kaiser Wilhelm II er wel zijn zomerresidentie van, dit bleef tot het einde van zijn keizerschap in 1918 zo.
Overige bezienswaardigheden in het park:
- Schloss Charlottenhof
- Orangeriepaleis
- Freundschafttempel – een kleine ronde tempel die de Frederik liet bouwen ten nagedachtenis aan zijn zus Wilhelmina, waarschijnlijk de enige vrouw waarmee hij goed op kon schieten.
Het Park Sanssouci is een prachtig tripje buiten Berlijn en een bijzondere reis door de 18e eeuw. Of je nu geïnteresseerd bent in de maffe koning Frederik die het bouwde of niet, het zijn prachtige gebouwen en een heel bijzonder park, met vele bijzondere tuinen. Hier kun je heerlijk dwalen, genieten van de frisse lucht, de ruimte en de stilte. Bezoek een van de paleizen of alleen het theehuis en bekijk de bijzondere protserigheid van de Rococo kunst van de Duitse adel uit die tijd. Of sla alle paleizen over en wandel door de mooie tuinen, langs de mooie wijnranken en vele fonteinen in het park. Wat je ook kiest: een heerlijke dag heb je gegarandeerd.
Hoe kom je er?
Vanaf Alexanderplatz kun je met de regiotrein RE-1 of met S-bahn lijn S7 naar Potsdam Hauptbahnhof. Vanaf Zoologischer garten reis je naar Potsdam met de regiotrein RB-21. Je kunt met een Einzelfahrausweis (enkele reis) of Tageskarte (geldig vanaf moment van stempelen tot 03.00 u de volgende dag) voor regio ABC (ook geldig in Potsdam!) ook met de Regiobahn reizen, je hoeft niet verplicht met de S-bahn te gaan. De S-bahn duurt 45 minuten, de trein doet er 35 minuten over. In Potsdam pak een van de bussen naar Schloss Sanssoucci of Neue Palais: 612, 614, 650, 695. Om je wandeling te beginnen bij de oost-ingang, stap je een halte eerder uit, bij Potsdam Friedenskirche.
Wat kost Park Sanssouci?
De toegang tot het park Sanssouci kost in het hoogseizoen (April – Oktober) 2 euro, tot uiterlijk 18 uur, en is toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang. Als je een paleis, de galerie of het theehuis wil bezoeken, moet je een ticket kopen. Je kunt dan ter plekke een kaartje kopen. Ook zijn er passe-partouts, waarmee je alle paleizen, galeries en andere bijgebouwen kunt bezoeken op één dag. Klik hier voor meer informatie over prijzen.
Let op: Er zijn her en der wel wat kleine locaties in het park waar je even naar de wc kunt of wat eten of drinken kunt kopen. Maar deze zijn vooral gegroepeerd rondom de paleizen, die aan de buitenzijde van het park liggen. Neem dus zelf iets te eten mee en hou hier rekening mee als je kleine kinderen meeneemt. Een wandeling dwars door het park is niet in tien minuutjes gepiept, het is erg groot.
Park Sanssouci, Potsdam
Adres: Maulbeerallee, 14469 Potsdam.
Openingstijden: In principe het hele jaar door. De paleizen hebben wel aan het seizoen/feestdagen aangepaste openingstijden, deze kun je hier vinden.
Website: spsg.de
