Panorama Asisi – Terug in de tijd van de Berlijnse muur

Als je na 1980 geboren bent, is het heel erg lastig om je voor te stellen hoe de sfeer in Berlijn was ten tijde van de muur. Natuurlijk weten we allemaal hoe de muur eruit zag en hoe de brede strook met zand, anti-tankkruizen en wachttorens, dwars door de stad liep. Maar het leven rondom de muur ging, hoe dan ook, gewoon door. Zowel aan de west- als aan de oost-kant. Kunstenaar Yadegar Asisi heeft een prachtige panorama gemaakt, waar je goed kunt zien hoe de stad door de muur verdeeld werd en hoe het dagelijks leven zich daaromheen afspeelde. Het gigantische kunstwerk staat in een grote loods bij Checkpoint Charlie en is bijzonder indrukwekkend.

West-Berlijn, midden jaren ’80. Het is een willekeurige dag in de herfst, in de Luckauer Strasse in Kreuzberg. Op de hoek met de Sebastianstrasse en de Dresdener strasse, midden door Kreuzberg, loopt de Berlijnse muur. Sinds 1961 is de straat in twee delen opgesplitst en de mensen zijn er redelijk gewend aan geraakt. Kinderen spelen buiten aan de voet van de muur in de Sebastianstrasse, op een braakliggend stuk land zijn wat jongeren bezig met een auto en er staat een gekraakt huis vol met spandoeken en een hoop rotzooi op het terrein. Aan de overkant van de muur is een bijna oneindig brede verlichte zandstrook – vol anti-tankkruizen – die Todestreifen genoemd wordt. Vanuit de wachttoren houden twee grenssoldaten de hele omgeving in de gaten.

In een grote loods, midden op het kale gebied bij Checkpoint Charlie in Berlijn Mitte, is de Panorama Asisi gevestigd. Sinds September 2012 is het gigantisch grote schilderij van Yadegar Asisi hier te zien.  Met het extreem gedetailleerde schilderij van ruim 15 hoog bij 60 meter breed, toont de kunstenaar een doodgewone novemberdag in Berlijn, in de late jaren ’80. Het laat zien de hoe bizar de situatie was, van twee landen die zo anders waren en toch zo dicht bijelkaar lagen. Hoe het dagelijks leven in zowel Oost-Berlijn als West-Berlijn tijdens de constante dreiging en spanningen van de koude oorlog gewoon door ging, maar er toch altijd spanning was. Omdat Asisi na een bezoek aan Kreuzberg in die periode zo onder de indruk was van de impact van de muur, besloot hij de scene te vereeuwigen in een panorama. “The Wall” is tot nu toe zijn meest persoonlijke werk.

Het kunstwerk is vanaf de grond te bekijken maar ook staat er in de loods een grote stellage, waar je met een trap op kunt om de panorama van drie meter hoogte te kunnen bekijken. Dit is absoluut aan te raden want hierdoor lijkt de panorama Asisi levensecht! Samen met de combinatie van prachtige lichteffecten, maar ook geluidsfragmenten uit historische toespraken van Erich Honnecker, Walter Ulbricht, Willy Brandt en John F. Kennedy, is de panorama Asisi in Berlijn erg indrukwekkend om te zien.

Tijdens mijn bezoek aan de Panorama Asisi, heb ik een filmpje gemaakt, waarin een paar van deze fragmenten te horen zijn. Het Duitstalige fragment is ondertiteld, wel even op ‘cc’ klikken dus.

Meer filmpjes van mij zien? Abonneer je dan op mijn You-tube kanaal!

Contrast tussen Oost en West Berlijn
De contrasten tussen West en Oost kunnen niet duidelijker tot uiting worden gebracht in het schilderij. In het Westen gaat het leven door, aan de muur, naast de muur, met de muur. Het tankstation is gewoon geopend, net als de West-Berlijnse currybude. West-Berlijners lopen één voor één de uitkijktoren op, om een blik over de muur het oosten in te werpen. Graffiti-artiesten zijn druk met het bewerken van de west-zijde van de Berlijnse muur, neon-reclames sieren de gevels van de ietwat trieste en grauwe straten. Dit is het bekende SO36, een berucht deel van Kreuzberg waar punkers en krakers hun eigen leventje leven, slechts op een steenworp van het leven in Oost Berlijn.

Achter de muur, in het oosten, is geen enkele reclame te zien. De straten zijn leeg en verlaten, afgezien van een aantal geparkeerde auto’s. Oost-Berlijn lijkt wel te zijn verstopt achter de muur, hoewel her en der in wat woningen het licht aan is. Op een groot rood spandoek staat in witte letters een socialistische oproep tot trouw aan de staat, goed leesbaar voor de West-Berlijners. Het laat nog maar eens duidelijk zien, hoe bizar de situatie was dat kapitalisme en communisme, Oost en West Berlijn en Oost en West Duitsland zo enorm dicht bij elkaar konden leven, slechts gescheiden door een muur. De Panorama maakt dit gevoel levendiger dan ooit, en voor mij persoonlijk komt het denk ik het dichtste in de buurt van wat ik ooit van Berlijnse deling mee zal maken.

Andere exposities
Wanneer je de ronde loods van de panorama binnen komt, kom je een hal binnen met talloze foto’s aan de muur. De ruim 80 foto’s zijn gemaakt door ooggetuigen van de deling van Berlijn en de uiteindelijke val van de muur in 1989. Elke foto toont een klein stukje van de indrukwekkende geschiedenis en zijn voorzien van een persoonlijke noot van de maker. Ook hangen er schermen, waarop beelden worden vertoond van de documentaire ‘Bis an die Grenze – Der private Blick auf die Mauer’, waarin allerlei filmpjes van prive-personen zijn gemonteerd tot één documentaire.

Tickets
Oorspronkelijk was de panorama Asisi bedoeld als een tijdelijk project, dat na een jaar weer opgeruimd zou worden. Maar sinds de opening in september 2012, is de tentoonstelling van het doek elke keer verlengd. Momenteel staat het kunstwerk sowieso tot en met 31 December 2015 in Berlijn.

Tickets zijn te koop aan het loket of eventueel van te voren via de website: die-mauer.de
Volwassenen: 10 euro
Studenten en senioren: 8 euro
Kinderen 6 tot en met 16 jaar: 4 euro
Kinderen jonger dan 6 jaar, begeleid door minstens één volwassene: gratis.
Heb je een Welcome in Berlin card mét boekje? Dan krijg je 25% korting op een toegangskaartje!

Let op: op maandagmiddag vanaf 16.00 tot sluit, mag je naar binnen voor een prijs die je zelf bepaalt! “Pay what you want!”. Dus dan betaal je geen €10 maar een bedrag wat jij de Panorama waard vindt! Als je niet over een groot budget beschikt, is dit een handige tip. Meer info.