Ze haalt op twee weken na het record van Helmut Kohl niet, dan was ze de langst zittende bondskanselier ooit geweest. Maar zelf zal Angela Merkel het na zestien jaar wel genoeg vinden en hunkeren naar uitslapen en rust. Ruim zestien jaar zat Duitsland veilig en geborgen onder Mutti’s vleugels. Ook ik heb in die zin geen andere Kanselier dan Merkel gekend, van Schröder herinner ik me alleen dat ik hem een gladde Duitser vond, en dat er na zijn aftreden een hoop schandalen waren. Ik was bijna 18 jaar toen Merkel in november 2005 aan de macht kwam. Nu ruim zestien jaar later draagt ze net na haar zestiende jubileum het stokje over aan Olaf Scholz en vier ik volgende week mijn 34e verjaardag. Tijd voor een kleine ode aan Mutti.
Het is voor mij bijna niet voor te stellen dat iemand zo lang, zulk heftig werk kan doen. Maar toen ik begon aan mijn studie, nam Merkel het Kanzleramt over. In de jaren die volgden kreeg ze een enorme hoop werk voor haar kiezen. Uiteraard de Finanzkrise van 2007/2008, met alle Europese gevolgen van dien. Het was ook die crisis, die er toe leidde dat Kees en ik ons zelfstandige leven in Nederland opgaven en in 2013 naar Duitsland kwamen, een land dat veel minder zwaar geraakt was dan Nederland. Niet veel later brak de vluchtelingencrisis los, ik herinner me nog goed de chaos die ook in Berlijn was ontstaan bij het LaGeSo in Moabit en op andere locaties.
Eerlijk toegegeven, het heeft altijd een prettig en veilig gevoel gegeven dat Merkel in het Kanzleramt zat. Ik ken haar absoluut niet persoonlijk, maar schat haar in als een doortastende dame, die zowel stevig uit de hoek kan komen, als het diplomatieke gevoel begrijpt. Een kanselier die Russisch spreekt is prettig als je gelazer hebt met Poetin en de Krim, maar nog fijner is het als ze ook een wetenschapper is tijdens een pandemie. Ik ben er na acht jaar wonen in Duitsland van overtuigd dat veel Duitsers niet beseffen hoe goed het eigenlijk onder Merkel ging, ondanks de enorm Herausforderungen waarmee het land mee t maken had. De flak die ze vanuit (extreem) rechtse pegida-hoek kreeg vond ik bijna zelf pijnlijk en ronduit oneerlijk.
Ondanks alles wat er is gebeurt, neemt Merkel officieel afscheid met een “approval rating” van 80% (Antwoord op de vraag van Statista hoe ze Merkel’s functioneren beoordelen) en is daarmee verreweg de populairste kanselier ooit. Ik zou niet snel stemmen op de CDU maar kan begrijpen dat veel mensen de persoon Merkel wél wisten te waarderen. Ik zal nooit vergeten wat een vertrouwen het gaf dat ze over de vluchtelingscrisis zei: “wir schaffen das”. De media klapte zowat uit alle naden, maar elk weldenkend mens weet inmiddels dat Merkel gelijk had, en dat het Duitsland daadwerkelijk is gelukt om 1,5 miljoen mensen in de samenleving op te nemen. Niemand beweert dat het zonder problemen of obstakels ging, maar Merkel heeft het wel degelijk geschaft. Een politicus die zóveel vertrouwen heeft en kan geven aan een bevolking, daar zijn er niet veel van.
Persoonlijk heb ik een aantal mooie herinneringen aan Merkel. Dat moment dat ze bij Trump op bezoek moest en probeerde hem normaal te behandelen zonder te lachen. Of alle keren dat ze Europa bijna fysiek aan de landsgrenzen bijeen trok en de leiders in de Unie als weer om tafel zette om te praten en problemen op te lossen, als er weer eens gelazer was. Zij kon dat, durfde dat en deed dat en het is – denk ik – de reden geweest dat de Unie (bijna, want Brexit) heel door een van de ergste crises in haar bestaan is gekomen. Kom daar nog maar eens om!
Maar goed, na zestien jaar komt Duitsland onder Mutti’s vleugels vandaan. Das ist auch gut so, want Merkel’s regeringen hebben in de laatste zestien jaar ook veel nagelaten. Dingen die simplweg gedaan hadden moeten worden, maar door wat voor reden ook niet zijn uitgevoerd, hebben er voor gezorgd dat met name op het vlak van digitalisering maar ook klimaat Duitsland behoorlijk achterloopt op andere Europese landen. Ook moet er flink hervormd worden in de ambtenarij en sociale zekerheid. Voor het nieuwe kabinet van SPD, Groenen en FDP valt er dus een hoop winst te behalen.
Wordt opvolger Olaf Scholz een Vadertje Staat? Lukt het hem om het schip dat Duitsland heet stabiel door de woelige wateren van de komende jaren te loodsen? Kan hij – zoals Merkel – beslissingen nemen die hem tijdelijk niet populair maken maar nodig zijn en uiteindelijk wel werken? En begrijpt hij het principe van het politiek slim handelen op hoog niveau dat we ‘Merkelen’ zijn gaan noemen? Onervaren is hij zeker niet, maar een Merkel ook niet. We gaan ‘t zien.
Ze was een politiek leider die de Duitsers keer op keer in moeilijke situaties vertrouwen gaf, zichzelf niet spaarde en er altijd was indien nodig; dat is hoe ik me Angela Merkel zal herinneren. Duitsland – en ik ook – zal haar nog schmerzhaft gaan missen. Maar als ik het iemand gun om eens uit te slapen, te wandelen in de bergen en aardappelen te poten in haar Kleingarten (haar hobby), dan is het Mutti wel. Besten Dank für alles, liebe Angela Merkel!
Foto credits: © European Union 2012 – European Parliament
Op december 2021 wordt Angela Merkel een Zapfenstreich (Taptoe, militaire parade/afscheidsceremonie) aangeboden. Drie liedjes koos ze zelf uit, waaronder Nina Hagens DDR-hit “du hast den Farbfilm vergessen”. Voor wie Nina’s origineel uit 1974 niet kent, hier de video. Let ook op Nina’s sterke Berlijnse accent als ze aan ‘t begin van de video uitlegt waar t liedje over gaat! Het is niet zomaar een liedje overigens, het was een grote hit in de DDR 1974. Een leuke knipoog naar haar jeugd in die tijd, maar wellicht ook een kleine herinnering; ohne Farbfilm houd je alleen de zwart-wit foto’s over en vergeet je misschien wel hoe schön alles eigenlijk was.
