Jaaroverzicht 2020 – Terug en vooruit kijken

Tweeduizendentwintig. Soms leek dit jaar wel tweeduizendentwintig dagen lang te zijn, op andere momenten leek het voorbij te vliegen. Voor ons allemaal was 2020 een ongelooflijk raar en heftig jaar. Zoals jullie weten heb ik hier in Berlijn niet bij de pakken neergezeten en lukte het om snel een draai te maken en een andere weg in te slaan. Maar dit jaar was nog veel meer dan heel hard werken. Het was een jaar met hoogtepunten én diepe dalen. Met vreselijk veel zorgen maar ook momenten van rust, ontspanning en geluk. Alles bijelkaar opgeteld was ’t geen prettig jaar, maar het kon écht veel slechter. In dit jaaroverzicht staan 120 foto’s. Van elke maand zocht ik tien favoriete foto’s uit, die een beetje een beeld geven van wat ik allemaal heb gedaan dit jaar. Een ander jaaroverzicht dan anders, maar hopelijk niet minder leuk. Veel kijk- en leesplezier!

Ik ben er niet rouwig om dat het na vandaag voorbij is, want het was écht een heftig jaar. Maar bij het terugkijken op het afgelopen jaar, kwam ik ook tot de conclusie dat dit jaar ook best haar goede kanten had. Ondanks de slagschaduw van corona en de vele dingen die ineens níet meer konden (of niet langer verstandig waren), heb ik toch ook heel veel nieuwe dingen gedaan. Leuke, bijzondere en heftige dingen, die zonder corona wellicht nooit waren gebeurd. Ook dat zijn bijzondere ervaringen! Ik nodig jullie graag uit om nog één keer 2020 met mij te beleven, voor we het jaar voorgoed achter ons laten en weer vooruit kijken naar de toekomst!

Januari 2020 – Ignorance is bliss

Voor zover ik weet hadden we in januari nog niet eens van corona gehoord. Vol frisse moed was ik aan 2020 begonnen. De data voor de rondleidingen voor ’t voorjaar had ik bekend gemaakt en de voorverkoop liep goed. Toen wist ik al; dit zou wel eens een heel goed jaar kunnen worden! Frisse moed en verse goede voornemens, ik houd ervan! Eentje was om meer te wandelen en zo meer van Berlijn te zien. Daar begonnen we al direct op 1 januari mee, en ik kan nu gelukkig zeggen dat het ook echt gelukt is; we hebben dit jaar héél veel gewandeld!

Onze eerste wandeling op nieuwjaarsdag ging door het mooie Mühlethal, in het oosten van de stad. Schilderachtig mooi!

Ik vind het écht raar om naar foto’s van januari te kijken. Het was zo’n zorgeloze maand in vergelijking met alles wat daarna kwam. We keken uit naar het jaar, waren bezig met de voorbereidingen voor ons trouwen in september en ik verheugde me op een superjaar qua werk. Deze foto maakte ik bij Schloss Charlottenburg en is een van de tofste #puddlegrams die ik ooit heb gemaakt.

Hé, het Kranzler Eck! En geopende winkels. En hordes mensen. Het voelt oprecht als járen geleden dit. Hebben jullie dat ook?

In de lift, omhoog naar een mooi uitzichtpunt over Berlijn. Het is een van mijn favoriete dingen om te doen en ik prijs me dan ook gelukkig met de vele plattenbauflats in de stad.

Kijk. Want dan krijg je dus zulke uitzichten. GOUD waard! Zonsondergangen in de winter zijn toch het mooiste. Weinig licht, veel kleuren. Geweldig.

Ik bracht een paar dagen door bij mijn familie. Tijdens een wandeling met mijn vader zag ik het eerste (en laatste) beetje ijs 2020. Práchtig!

Anoukh was op bezoek! En dus genoten we van de onzinnig grote kaneelrollen van Zeit für Brot. Ik bedenk nu ik dit schrijf, dat ik er al een paar maanden niet meer ben geweest. Goed voornemen voor 2021!

Oh, hé, nog meer eten! Geeft niks, kom maar door! Een van de leukste ontdekkingen van 2020 was dit schattige zaakje; Orange Coffee aan de Prenzlauer Allee. Zulk lief personeel, die ook later tijdens de lockdown álles deden om het hoofd boven water te houden. Ze zijn er nog altijd en ik heb goede hoop dat ze het gaan redden.

27 januari is Holocaust Remembrance Day. Het is de dag dat Auschwitz werd bevrijd in 1945, 75 jaar geleden in 2020. Een heftige dag, met veel ceremonie. Voor mij een goed moment om een wandeling te maken langs de vele Stolpersteine in Berlijn. Deze stenen lagen tot aan zomer 2020 voor mijn huis, daarna zijn ze na graafwerkzaamheden nooit meer teruggeplaatst door de bouwvakkers. Geeft nog maar eens aan hoe belangrijk het thema is, en dat we nooit mogen stoppen met erover praten.

Na een lange dag, met ook een bijzonder bezoek aan het Duits Historisch Museum (altijd gratis op 27 januari), wandelde ik ietwat emotioneel-wiebelig naar huis. Wat is Berlijn toch een bizarre, vreemde stad soms. Een stad waar zóveel leed is geweest, leed is bedacht, leed is uitgevoerd, die toch gewoon vandaag de dag doorleeft alsof het niets is. Ik kijk naar het nieuwe Berliner Schloss in aanbouw en sta echt even te kijken van hoe de wereld in elkaar zit.

Overigens maakte ik van Januari 2020 ook een Berlijn-in-Plaatjes editie! Die kun je hier lezen: Berlijn in Plaatjes #36

Februari 2020 – Uh-Oh…

Februari is voor mij eigenlijk één groot gat. Het is maar goed dat ik foto’s heb, anders zou ik deze maand denk ik compleet vergeten. Een foto van Gleisdreieck.

Oja. Ik bezocht het museum onder het Holocaustmonument, om er nu eindelijk eens een artikel over te kunnen maken. Dat kun je hier lezen: Holocaustmonument in Berlijn – een stille plek in hartje Berlijn.

Het indrukwekkende monument ter nagedachtenis aan de Sinti en Roma die door de Nazi’s zijn vermoord, ligt precies tussen Brandenburger Tor en de Reichstag. Het is echt een bezoek waard, elke dag wordt er in het midden van de vijver een verse bloem gelegd voor de slachtoffers. Aan het eind van deze dag was deze door de wind afgedreven. Prachtig. Het artikel moet er echter nog altijd komen. Oh well, ik kan ook niet alles tegelijk! ;-)

Volgens mij is dit het laatste échte museum dat ik voor de lockdown bezocht; het Technikmuseum! Het is zo megagroot, dat je onmogelijk alles kunt bekijken. Onze interesse ging vooral uit naar de vliegtuigen en de treintjes. Ik sta hier naast een van de snelste Duitse locomotieven uit die tijd. Ik weet nog dat ik behoorlijk onder de indruk was van hoe hoog zo’n wiel wel niet is! Allemachtig.

Een mooie ochtendwandeling door Kreuzberg, leverde deze fijne foto op. In de winter worden fonteinen in Berlijn drooggelegd. We hebben al een paar jaar geen strenge vorst meer gehad, maar toch zijn ze leeg in de winter. Force of habit denk ik.

Het corona-nieuws begint inmiddels flink binnen te druppelen en ook in Berlijn worden de eerste maatregelen genomen. Wij nemen met vrienden nog even een kijkje in de Markthalle Neun, maar houden al wel braaf afstand. Voelt erg onwennig nog.

Ik ging naar een selfie-museum. Ik wil er niet teveel over uitweiden, want dat heb ik al in dit artikel gedaan: Selfiewalhalla ‘The Wow Gallery’
Maar memorabel was ’t wel. Hahaha! En nee, nog altijd geen selfie-queen.

Ik zei toch dat we meer wilden wandelen? En wandelen doen we. Dit keer door de wijk Tegel, waar we onder andere het artpark bezoeken. Práchtige Street art murals te zien hier, uit een project van Urban Nation.

Kino op de Kantstrasse! Alles toen nog in het teken van de Berlinale, het Berlijnse filmfestival. Little did we know!

En deze foto vergeet ik ook niet snel weer; een plaatje gemaakt tijdens mijn laatste fysieke rondleiding van voorjaar 2020. Ik voelde toen al aan dat het wel eens snel de andere kant op zou kunnen gaan. De tickets voor mijn rondleidingen in maart, april, mei én juni werden massaal geannuleerd, nieuwe boekingen werden niet gedaan. Het was écht heftig. Deze laatste tour was met slechts twee dames, die ik niet teleur kon of wilde stellen met een afzegging. Het was gelukkig héél gezellig.

Ook van februari maakte ik nog een editie van Berlijn in plaatjes: nummer 37 kun je hier lezen.

Maart 2020 – The shit hits the fan

Ja, sorry maar subtieler kan ik het ook niet uitdrukken. Ik wil niet overdreven doen, maar maart was écht heel erg vreselijk. Als ik er aan terugdenk is het net een slechte film.

We gingen weer wandelen en ontdekten het práchtige industriële Oberschöneweide. Ik ben fan!

In Schöneberg trof ik dit prachtige monument/kunstwerk wat herinnert aan de Joden die uit Schöneberg zijn weggehaald en omgebracht door de Nazi’s. Vanwege 75 jaar Kriegsende ben ik meer bezig met dit thema dan ooit tevoren.

Nog een keertje Markthalle Neun. Het is ook meteen de laatste keer dit jaar. Het is te druk en we zijn een van de weinige mensen die dat hele afstand houden serieus nemen.

Ben je ziek? Nee, gelukkig niet. Deze foto maakte ik in het Stasihaftkrankenhaus in Hohenschönhausen. Het was het laatste wat ik deed voor de lockdown definitief begon. Met Go2Know mocht ik dit bijzondere pand ontdekken en fotograferen. Uiteraard heb ik er een uitgebreid artikel over gemaakt: Het gevangenisziekenhuis van de Stasi.

Ausnahmezustand bij de Kaufland. Alle conserven op. Ik ben blij dat ik een prepper in hart en nieren ben en standaard – come rain or shine – een fatsoenlijk gevulde voorraadkast heb. Geen paniek dus, of zorgen. Overigens viel het me op dat producten van Bonduelle niet zo populair waren. Te duur voor de Duitsers? grinnik

We kijken de ‘Fernsehansprache’ van onze Bundeskanzlerin Merkel. Ik kan slecht uitleggen hoe ongelooflijk fijn het is om een bekwaam en intelligent iemand als politiek leider te hebben in een crisis als deze. Zij was echt de reden dat ik rustiger in m’n bed lag. Ik ben absoluut geen CDU-fan, maar wél Merkel-fan. Ik ga haar énorm missen als ze met welverdiend pensioen gaat in oktober 2021.

Wat er ook gebeurt; er komt áltijd weer lente. De prachtige magnolia op de Strausberger Platz begint te bloeien. Dit was mijn eerste wandeling sinds het ingaan van de lockdown en ik kreeg een enorme bak kritiek van een aantal instagrammers dat ik überhaupt buiten was en daar een foto van had gepost. Naar buiten gaan voor een wandeling was geen enkel moment verboden, maar ik zou mensen aanzetten om hun huis te verlaten. Angst doet rare dingen met mensen, zo blijkt maar weer.

Tja. Rauwe werkelijkheid. Ik kwam deze foto’s tegen en heb bewust besloten om ze tóch in dit jaaroverzicht te verwerken. Want dit was ook 2020. Ik ben eigenlijk altijd vrolijk en redelijk positief ingesteld, maar nadat de omvang van de crisis echt duidelijk begon te worden en ik ook voor lange tijd mijn omzet terug zag vallen, had ik een hóóp van dit soort momenten. Totale onzekerheid. Boosheid over de situatie (wat ook zinloos is). Een grote angst om ziek te worden (mijn weerstand is niet zo best). Drie dagen stond ik het mezelf toe om boos te zijn, gefrustreerd te zijn en me écht heel naar te voelen. Maar toen moest ik wel wat gaan doen. Mouwen opstropen, gaan met die banaan. Ik kwam met het Doen-in-Berlijn-Reddingsplan, bestaand uit digitale rondleidingen, tegoedbonnen, Berlijn-lessen aan kinderen en een spende-mogelijkheid. Mede met grote dank aan Kees zijn ongelooflijke technische inzicht en hulp en met feedback van vrienden, gooide ik binnen een week het roer om. De digitale rondleidingen waren een groot succes, evenals de spendes. Ik huilde nog voldoende tranen daarna, maar ook zéker een paar van grote vreugde en opluchting. Jullie hebben mij gered.

De zon gaat nooit hélemaal onder. En altijd is de Fernsehturm wel ergens te zien.

Ik zocht eekhoorns in het Ernst Thällmann park, maar zette vervolgens deze Berlijnse stadsrat op de foto. Ik kan er niks aan doen maar ik vind hem/haar zó schattig! Kijk nou die oortjes! En die pootjes! Lieeeev! Het is een van de laatste foto’s die ik maakte in maart, en de eerste tekenen van lente zijn al zichtbaar.

In de eerste weken van de lockdown verschenen overal in het Berlijnse straatbeeld mooie, lieve en bemoedigende berichten van hoop. Kleine tekeningen, vlaggen, graffiti’s… Het was zó fijn om zoveel bemoedigends op straat te zien! Mijn fotoserie Nachrichten der Hoffnung is een verzameling van al deze lieve berichtjes en kun je hier bekijken: Nachrichten der Hoffnung

April 2020 – Living the Lockdown life

April draaide voor ons om lockdown. Ik hield me bezig met de digitale rondleidingen en vulde zo mijn dagen met overleven. Het ging wonderbaarlijk goed. Ook de eerste hulpgelden van de senaat van Berlijn waren binnen gekomen, nog altijd een klein wonder hoe ongelooflijk snel dat toen ging. Inmiddels is overigens de bureaucratie weer helemaal terug op dat vlak, en alles veel ingewikkelder geworden (dus geen steun meer voor mij), maar destijds ging het snel en was ik intens dankbaar. Het zorgde ervoor dat de existenzangst even iets minder was, en de focus weer wat naar voren kon. Een goede zaak!

We gingen natuurlijk ook weer wandelen, en zo troffen we deze onwijs toffe stadsvos in Tiergarten. Een van de grootste ontdekkingen in 2020, was hoe bijzonder veel dieren er in een stad als Berlijn leven. Met de lockdown viel ook heel erg veel omgevingslawaai weg, en waren vogels en andere dieren niet alleen beter te horen, maar ook te zien.

Een klassieke ochtendwandeling, alweer een week later. Wat een prachtige zonsopgang!

Het is bijna pasen! Alle horeca is nog dicht, maar bij een van mijn favoriete zaken, Kaffeehaus Kuchenrausch, hebben ze toch de paasversiering buiten gehangen. Schattig!

Frohe Ostern ja.

Thuis uit eten! Hebben jullie dat ook gedaan? Wij wel! Niet vaak, maar die paar keer met feestdagen was het erg leuk! Als paasdiner kozen we voor een overheerlijke schnitzel met verse asperges en Kartoffelsalat van Friedrichs Wirtschaft. Aanrader!

Lente! Bloesem! Sakurabloesem zelfs! Dit jaar geniet ik misschien wel driedubbel veel van de momenten buiten, zeker als de beloning dan met zoveel prachtige bloesem volgt. Ik maakte veel mooie foto’s, maar deze vond ik toch écht heel prachtig. Een gouden randje!

Weer een ochtendwandeling, dit keer in Kreuzberg. De stilte op straat is een welkome afwisseling van de drukte die later op de dag alweer op straat te zien is. Ik merk dat ik me niet helemaal prettig meer voel bij grotere groepen/hoeveelheden mensen op één plek. De ochtenden in de stad zijn voor mij een rust moment om in alle rust te kunnen wandelen en fotograferen zonder extreem op afstand te hoeven letten. Ik kan het iedereen aanraden.

Bloesem aan de Löwmühlenweg in Treptow.

Een van de leukste digitale rondleidingen van afgelopen jaar, was de surprise tour die ik organiseerde. In Teltow een kijkje nemen bij de Fliegerberg van luchtvaartpionier Otto Lilienthal, en daarna met de camera op de fiets naar de Kirschblütenallee. Het is een prachtige dag, iedereen is enthousiast en ik geniet weer met volle teugen van het mooie weer.

Eind april wordt de maskerplicht ingevoerd (ik droeg ze al) en komt er ook een einde aan de strikte lockdown waar we tot dan toe in zaten. Kees en ik maken onze laatste ochtendwandeling in de binnenstad en ik maak nog een paar prachtige foto’s van de tulpen bij de Brandenburger Tor. Zwarte tulpen behoren tot mijn favoriete voorjaarsbloemen, en ik ben altijd verrast als ik ze ergens zie staan. Die regendruppels op de bloemblaadjes maken het helemaal af!

Maart en April waren écht bizarre maanden. Ik heb die weken heel veel gefotografeerd, om zo niet alleen vast te kunnen leggen maar ook een beetje te kunnen verwerken wat er gebeurde. Bekijk hier de fotoserie die ik maakte over de lockdownperiode in het voorjaar van 2020: Een leeg Berlijn

Mei 2020 – things are looking up

De lente kwam! En hóe! Nog lang niet alles was terug bij het oude, en in Berlijn worden toch nog een beetje aarzelend grote festiviteiten zoals 1 Mei, Karneval der Kulturen en andere leuke dingen afgezegd. Het begint voorzichtig door te dringen bij iedereen wat corona is en dat we er nog láng niet vanaf zijn. Ook ik dacht half maart: ‘het zal wel meevallen toch? Tegen de tijd dat het juni is, zitten we er alweer heel anders bij.’ Niet dus! Maar goed, het is wat het is (mijn mantra van 2020 denk ik ), en we zitten ook niet meer helemaal in een strenge lockdown. Er breekt een zomerse periode aan waarin het leven in enige mate terugkeert naar – enigszins – normaliteit. Achteraf gezien dan.

Een ochtendwandeling, maar wel in m’n eentje. Kees heeft niet meer zoveel interesse meer.

Eigenlijk zou het 75 jaar jubileum van de Tweede Wereldoorlog een grote viering en herdenking worden in Berlijn. Kulturprojekte Berlin (ook bekend van de Mauerfall en andere culturele festiviteiten) had een boeiende openlucht tentoonstelling, een bühneshow en nog veel meer gepland. Het werd allemaal helemaal niets natuurlijk, maar op de ochtend van de 8e mei kreeg ik een bescheiden uitnodiging in m’n inbox. Of ik die avond op uitnodiging naar de Brandenburger Tor wilde komen, om daar kort stil te staan bij het einde van de oorlog in Europa. Dat wilde ik wel! En bijzonder was het, om een dankjewel aan alle geallieerden te zien, in het Russisch, Engels, Frans en Duits.

De zomer is in aantocht, half mei kunnen we het al duidelijk merken. De avonden worden steeds mooier, langer en warmer, en op de Karl Marx Allee schieten de eerste klaprozen al uit de grond. De ochtendwandelingen worden een tijdje vervangen voor avondwandelingen.

Een paar dagen later heeft Kees ‘vakantie’. Vrije dagen die we eigenlijk gepland hadden om naar Nederland te gaan en onze familie te zien. Dat ging natuurlijk allemaal niet door, maar ik had wel oprecht een héle grote behoefte om even eruit te zijn. Hoe doe je dat veilig? Op de fiets natuurlijk! Met de fiets in de S-bahn gingen we naar Bernau, waarvandaan we de Berlin-Usedom fietsroute volgden naar Johannisthal. Een ontzéttend mooie fietsroute, die ik iedereen van harte kan aanbevelen! Na een overnachting in een blokhutje, gingen we de volgende dag met een omweg via Brodowin en Kloster Chorin over Eberswalde weer naar huis. Wat is het Brandenburger Land toch ongelooflijk mooi! De weg op de foto loopt van Brodowin naar Kloster Chorin, en stamt al uit de middeleeuwen!

Kloster Chorin is een voormalig cisterciënzer-klooster. Het werd in 1258 door Askanische Markgraven opgericht en was in gebruik tot 1542. Daarna kwam het in verval. Karl Friedrich Schinkel (daar was ie weer eens) hielp vervolgens in begin 1800 met de restauratie van de panden, om het voor de toekomst te kunnen behouden. Dat is gelukt! Het is een prachtig monument geworden, wat ook laat zien hoe bijzonder de backsteingothik uit die tijd is.

Herzlich Wegkommen! Ja. Corona leidde tot de afzegging van héél veel dingen, maar heeft ook een aantal dingen versneld. Door het stilgelegde vliegverkeer, kwam het tot een sterk vervroegd afscheid van Tegel. In mei leek het erop dat Tegel half juni definitief zou sluiten, dus ik toog met Kees al wandelend naar het vliegveld om foto’s te maken. Uiteindelijk liep alles weer anders, maar is Tegel toch gesloten op 7 november 2020. En, je gelooft het niet; op 31 oktober 2020 is ook daadwerkelijk het nieuwe vliegveld BER geopend. De fotoserie met het afscheid van Tegel Airport kun je hier bekijken: Jetzt aber wirklich: auf Wiedersehen Tegel!

Ruim twee maanden stilte in Berlijn. Waar normaal hier nu drommen en hordes toeristen zich zouden verdringen voor de East Side Gallery voor een leuke selfie, is het toch echt relatief leeg. Ik had het nooit gedacht te zeggen, maar het heeft toch iets triests om de Gallery helemaal leeg te zien.

En nog meer goed nieuws over grote bouwprojecten die eindelijk (bijna) af zijn; het kruis wordt op de koepel van het Berliner Schloss in Berlijn Mitte geplaatst! Ik hoorde het via een kennis van instagram dat het zover was, én bleek zowaar in de buurt te zijn. Hop erheen, en voila! Precies op het moment suprême daar! Het gouden kruis alleen al is vier meter hoog en weegt een dikke 310 kilo. Tel daar dan de goudkleurige sokkel bij op, en dan kom je op bijna 17 tonnen. Een enorm gewicht! Overigens was er natuurlijk weer een hele hoop gedoe over, want het oorspronkelijke Stadtschloss had helemaal geen kruis, dat werd er pas in 1854 door Friedrich Wilhelm IV op gezet. Mij is het egal – als je dan toch de geschiedenis een beetje gaat lopen vervalsen door voor bijna 600 miljoen zo’n Schloss opnieuw op te bouwen, doe het dan gewoon maar helemaal.

Uit eten! In het echt! Buiten! Wij zijn voorzichtig, maar het kan! Op gevoelsmatig wel drie meter afstand van andere tafels, gaan we heerlijk buiten eten bij een van de hipste restaurants van Berlijn, Khwan. Een Thais barbecue-restaurant op het RAW Gelände, waar we de meest zalige dingen eten. Het voelt heel gek om ineens weer op een terras te kunnen zitten, maar we doen ons best om er uiterst van te genieten!

Overdag wandelen. Genieten van het ongelooflijk mooie weer. De zomer komt, we redden het wel.

Juni 2020 – Summer is here!

Eind mei wordt George Floyd omgebracht in Amerika, en ook in Berlijn staat de wereld even op z’n kop. Dit kunstwerk van Eme Freethinker op de Graffiti Hall of Fame in het Mauerpark gaat de hele wereld over.

De winkels zijn weer geopend! Maar dan wel met maximaal 1 persoon per 20 vierkante meter. Dat betekent in de rij staan, of zoals de Duitsers zeggen: ‘schlange stehen’! Iemand merkte droogjes op: ‘dat deden we in de DDR ook al’.

Dit jaar ontdekte ik het prachtige leuke Köpenick. Het schilderachtige vestingstadje is een heerlijke plek om éven helemaal weg te zijn en te genieten van de prachtige omgeving. De zomer is inmiddels volop begonnen en als altijd is Berlijn deze ook deze zomer weer die schönste Stadt auf Erden.

Ook een oude vestingstad, maar dan een paar honderd kilometer verderop. Vanwege allerlei geannuleerde treinreizen heb ik een stapel met tegoedbonnen liggen voor de Deutsche Bahn. Op 15 juni worden eindelijk de grenzen weer geopend en ik besluit een paar dagen van te voren om een treinticket naar Praag te boeken. Vorig jaar was ik ook in Praag, en dat maakte grote indruk. Wat een fijne stad, maar zó propvol toeristen. Tja, corona bracht daar natuurlijk ook verandering in en Praag was nagenoeg leeg. Dat moest ik natuurlijk zien!

Het. Was. Heerlijk. Zo fijn om er weer éven uit te zijn. Vier uurtjes treinreizen en je bent zomaar in een ander land, met een andere munt en een andere taal. Ik was alles bij elkaar maar een kleine 30 uur in Praag (één overnachting), maar ik kon er daarna weken op teren. Het was ook erg leuk om op die manier bekende bezienswaardigheden te bezoeken, die normaal door de grote groepen mensen nauwelijks te zien zijn. Zoals de John Lennon Graffiti Wall, hieronder.

Praag heeft ook een héle leuke hippe kant, die ik met lekker veel wandelen weer meer kon ontdekken. Zo fijn! Ik ben hopelijk snel weer terug.

Nog meer fijne dingen! Want als ik naar Praag kan, kunnen ook de eerste mensen weer naar Berlijn komen! Op 20 juni geef ik voor ’t eerst weer een echte, fysieke rondleiding aan een klein groepje mensen. Wat is dat ongelooflijk fijn! Weer samen onderweg, lekker wandelen, verbazen over dingen en genieten. Dank aan iedereen die die dag mee was!

Ja, in juni zou het leven weer een beetje terugkeren naar normaal. Maar ook weer niet, want in die paar luttele maanden is Duitsland veranderd als nooit te voren. En dan vooral op het gebied van digitalisering. Je kunt ineens (contactloos) pinnen bij de Bakker en in de späti. Voor musea moet je online(!) een ticket met tijdslot kopen. Ik heb last van een kleine cultuurclash maar pas me al snel aan. Met een ticket en op de fiets breng ik een bezoek aan Schloss Cecilienhof in Potsdam, waar destijds de Conferentie van Potsdam werd gehouden met Winston Churchill (en vooruit, Clement Atlee), Harry Truman en Jozef Stalin. Samen besloten zij hier in juli 1945 hoe het verder moest met Duitsland en Europa. De tentoonstelling over die afhandeling van de Tweede Wereldoorlog is erg boeiend en mooi gemaakt. Bizar is wel hoe ongelooflijk veel gevolgen deze conferentie heeft gehad voor Europa, zeker op het vlak van de Koude Oorlog. Ik kan een bezoek aan deze historische plek erg aanbevelen!

Fietsen! Er zijn weinig instagram-wandelingen dit jaar, want evenementen organiseren blijft gewoon moeilijk. Bij het toerisme-bureau van de Berlijnse wijk Treptow-Köpenick hebben ze daar wat op gevonden; we worden allemaal uitgenodigd om op de fiets mee te gaan en zo de deelgemeente te ontdekken. Het is een ontzettend leuke tocht door Köpenick, Oberschöneweide, Niederschöneweide en Treptow, die eindigt met de opening van het nieuwe toerismekantoor in de haven van Treptow.

Juli – Genieten!

Het is juli en corona lijkt iets verder weg dan normaal. We bezoeken éindelijk onze familie weer. Ik houd bewust afstand van iedereen, maar potverdikke wat is het moeilijk om mijn ouders of beste vrienden niet te kunnen knuffelen. Kees en ik waaien een paar dagen uit op Texel om het uitstellen van ons huwelijk te regelen, en onze lieve vrienden en getuigen komen een dagje met ons mee uitwaaien over het eiland. Goud waar dit soort dagen!

Texel mensen, zó mooi!

Het toerisme komt weer op gang. Ik geef heel voorzichtig – met afstand en een grote fles desinfectiemiddel in de tas – weer rondleidingen. En voor de Brandenburger Tor is het weer ouderwets druk en vol!

Ook in Berlijn op bezoek is Berlijnfanaat Dave. We volgen elkaar al jaren via social media en hij is in ’t verleden al eens met een rondleiding meegeweest. Een goed excuus om er eens samen op uit te trekken. Ik neem hem mee naar Marzahn en we eindigen onze wandeling op de Wolkenhain, het prachtige uitzichtpunt op de Kienberg. Kudo’s voor Dave, want hij heeft behoorlijke hoogtevrees.

Dave, als je dit leest: ik ben je zó dankbaar voor alle hulp, steun en positiviteit, gedurende dit jaar. Je bent elke gram in goud waard. Hoop je snel weer te zien! x

Wat een zonsopgang zo vroeg om iets voor 5 uur ’s ochtends ! Het is hoogzomer, dus de zon komt niet eens meer in ’t oosten maar bijna in het noorden op. Geeft niks, het is mooi.

Abstand halten, Mund UND Nase bedecken. Het blijkt voor heel veel mensen ontzettend moeilijk om dit te doen. Ja het is warm. Ja het is zweterig. Maar echt, zeur niet zo. Toch blijkt later in het jaar (richting de nazomer en herfst) dat voldoende afstand houden en mond/neus bedekken in Berlijn steeds moeilijker is voor sommige mensen. Het leidt tot een heftige tweede golf.

Ich möchte Post haben! Aber nur Liebesbriefe.

Bijna af, bijna af. Zoals het er in juli 2020 voor staat, gaat het Berliner Schloss (of Humboldt Forum, zoals het officieel heet) open in december van dit jaar. We weten nu dat dat hem niet werd, maar het vooruitzicht was toch leuk.

IJS! Samen met een aantal lieve deelnemers van mijn rondleiding halen we na afloop een ijsje bij Hockey Pockey. Zo fijn om te merken hoe zovelen van jullie niet alleen maar meer lezer of volger of deelnemer zijn geworden, maar eigenlijk gewoon vrienden. Lieve Claudia, René en Eddy, het was zó gezellig. Dankjewel!

Meer vrienden! Tja, hoe maak je anno 2020 een selfie met voldoende afstand? Nou, zo! Kees doet alleen niet mee, want hij heeft een ijsje.

Augustus – Nog meer zomer!

Het is warm, héél erg warm. Met boven de 35ºC ga ik in zomer-stand en plan ik een rustige dag in een park in de schaduw in. Dit keer kiezen we voor de rustige Gärten der Welt, waar we een heerlijke ochtend doorbrengen met mijn schoonvader. Natuurlijk moeten we dan ook even het Chinese paviljoen laten zien!

Een rondleiding over Stolpersteine. Sinds juli geef ik ook rondleidingen die slechts twee uur duren. Enerzijds uit voorzichtigheid vanwege corona, maar ook omdat mensen soms meer willen doen op een dag. Ik ben trots op alle deelnemers die zo goed afstand houden, maar ik kamp wel vrijwel het gehele jaar met een hartnekkig stembandprobleem. Zo hard moeten praten om je ook buiten op straat 3 meter verderop goed verstaanbaar te kunnen maken, is geen makkie!

In de zomer vroeg opstaan voor de zon. Het is zó fijn! Zeker als het een warme dag is, en je dan dus ’s ochtends van de koelte kunt genieten, en de rest van de dag voor je ventilator je foto’s kunt bewerken.

Deze mooie en lieve man is jarig! Hij roept nu al een paar jaar dat ie oud begint te worden, maar dat zijn leugens, want hij is pas 37. Aanvankelijk zouden we begin juli naar Rammstein in Hamburg, maar dat ging natuurlijk niet door. Alles omgeboekt naar het weekend van Kees z’n verjaardag en zo zijn we midden augustus ineens een paar dagen in de mooie havenstad.

Hamburg heeft een beetje mijn hart gestolen. Een fijne stad, veel water en een rauw randje; doet me aan Rotterdam denken. We wandelen de benen onder ons lijf vandaan, doen koffie met de leuke Fem en genieten van de wind over de Elbe op de veerboot. De Elbphilharmonie staat – ondanks gebrek aan concerten – te stralen en is echt de eyecatcher van de stad geworden.

Speicherstadt. Als je zelf een stad hebt met misschien maar drie pakhuizen (en geenzins in elkaars buurt), dan is een historisch stuk stad zoals de Hamburger Speicherstadt wel heel erg mooi om te zien!

Volgens mij voelt Berlijn het aan, als ik een beetje verliefd geworden ben op een andere stad. Na de treinreis en metroreis terug naar huis, is bij het uitkomen van het U-bahnstation dit wat ik zie. Een díjk van een dramatische zonsondergang. Alsof Berlijn wil zeggen; maar… maar… ik ben toch óók mooi?

Langzaam beginnen we met de voorbereidingen voor onze vakantie naar Beieren.  Een belangrijk onderdeel daarvan is het inlopen van onze bergwandelschoenen. Nu is daar een beetje het probleem dat we in Berlijn geen echte bergen hebben en dat dus niet echt kunnen trainen. Maargoed, je wil vooral geen blaren, dus inlopen doen we onder andere op de mooie Döberitzer Heide (ten westen van Spandau), waar net op dat moment de heide prachtig in bloei staat!

Ik bezocht overigens een bunker waar ik pas over 1.5 jaar(!) iets over mag zeggen of schrijven! Deze foto kun je daarom beschouwen als een héle toffe teaser. Raden mag natuurlijk in de comments.

Een warme zomermaand was augustus, die zo gezellig en leuk was, dat het héél even leek alsof corona ver weg was. Samen met Rob maakte ik een fijn rondje door Berlijn om geocaches te vinden en streken we uiteindelijk neer bij Drink & Draw Berlin, aan het Fischerinsel. Op de foto zie je een kunstwerk van Mia Florentine Weiss; aan de ene kant staat Love, maar als je aan de andere kant van het werk staat, zie je ‘hate’. Ik bekijk het graag vanaf deze kant!

Het was een relatief fijne en zorgeloze zomer. Ik genoot van de rondleidingen en heb ongelooflijk veel zin in onze vakantie. Maar toch gaan in Berlijn al een paar weken de infectiecijfers sterk omhoog en pakken de spreekwoordelijke donkere wolken samen boven de stad. Ik twijfel grote twijfels of ik na onze vakantie überhaupt nog wel rondleidingen kan geven. En zo niet, wil ik dan weer digitale rondleidingen doen? Kan ik nog door? Hoelang moet je vechten voor je bedrijf in zo’n situatie? Wanneer is de koek ook, zowel financieel als ook mentaal? Vragen vragen vragen. Eind augustus ben ik alweer volop in piekermodus.

September – Vakantie!

Vakantie! Oh man, wat was ik daar aan toe. Iedereen die nog met mij mee was op een rondleiding aan het eind van augustus of begin september, heeft me erover gehoord. Vakantie! Ik denk dat ik er nog nooit zo enorm naar heb uitgekeken. Ik liep na zo’n heftige lente en zomer enorm op mijn tandvlees en was dringend toe aan een paar weken afschakelen. En dat is precies wat ik heb gedaan! Echter maakte ik voor vertrek nog een fijne serie foto’s in een heerlijk zomers Prenzlauer Berg. Dit was mijn favoriet:

Oh en ze hadden plotseling het Festival of Lights naar September verschoven! Zó flauw. Maar ik kon er nog nét een klein staartje van meepikken om wat foto’s te maken. Het was niet helemaal een briljante ervaring dit jaar, gezien de situatie kon het eigenlijk niet. Ik heb er natuurlijk een uitgebreid artikel over gemaakt, dat je hier kunt lezen: Ondanks alles: Festival of Lights 2020.

Urlaubsgrüße aus der Allgäu! Hallo Beieren! Natuur, bergen, zonneschijn en heel veel rust. Ik had het allemaal heel hard nodig en we werden niet teleurgesteld. Niet alleen was dit onze eerste echte zomervakantie die we volledig in Duitsland zelf doorbrachten, ook was het onze eerste kampeervakantie ooit! We hadden een heel leuk VW-busje gehuurd en zijn daarmee in tien dagen van de Allgäu naar Berchtesgaden gereisd. Ik neem jullie – bij wijze van uitzondering op het reguliere Berlijn-programma – even mee naar het allemachtig mooie Bayern.

De Allgäu! Ik ben verliefd, wat was het daar mooi. Idyllisch gewoon. Hier bij Obermaiselstein had je vooral veel vriendelijke bergen en práchtig glooiende weilanden ertussenin. Hoor je ’t geluid van de koe-klokken? De geur van vers gras? Zonnetje op je neus, wandelschoenen aan: Emma is een gelukkig mens.

Kijk, je bent in Beieren of niet. En aangezien 2020 – voor ons – als groot voordeel meebracht dat het toerisme uit andere continenten vrijwel volledig tot stilstand was gebracht, konden we dit heerlijke sprookjeskasteel Neuschwanstein van Ludwig II in relatieve rust van dichtbij bekijken. Om half 9 liepen we door de Pollätschlucht omhoog naar de Märchenbrücke en genoten we van een fantastisch uitzicht. Ik kan het iedereen aanraden om dit kasteel eens te bekijken, maar hou ’t lekker bij een wandeling, kom vroeg en wees op tijd weer weg!

Hallo Garmisch! Een geweldig uitzicht op mijn – denk ik – favoriete berg, de Alpspits (links). Helemaal rechts is de punt van de Zugspitze, de hoogste berg van Duitsland. Dit uitzicht direct vanuit het dak van onze camper was werkelijk onbetaalbaar. Wat hebben we genoten van deze regio, ondanks dat het er behoorlijk druk was met (voornamelijk) Duitse toeristen. Ik denk dat we op deze camping echt een beetje verliefd werden op het campingleven. In tegenstelling wat sommigen misschien zouden verwachten, was onze eerste kampeer-ervaring eentje met een gouden randje. Van het doen van de afwas in een grote keuken, tot wasjes draaien, tot koken in een VW-busje. Allemaal fantastisch, als ’t zou kunnen ging ik morgen weer!

Een héle blije Emma aan de oever van de Eibsee.

Dagen later, na een héle vette wandeling en een van de allertofste dingen die ik óóit heb gedaan – en zonder corona denk ik níet had gedaan: omhoog wandelen naar het Watzmannhaus, de berghut op de Watzmann berg in Berchtesgaden. De hut ligt op 1930 meter hoogte, met een fantastisch uitzicht en is alleen te voet bereikbaar. De wandeling was voor ons ongetrainde Flachlanders ontzéttend zwaar, maar zó elke druppel zweet waard. Ik ben helemaal verguld dat ik in een land woon dat bergen heeft. BERGEN!

Foto genomen tijdens de afdaling. Kijk dat uitzicht over het dal dan! WAUW! Een dag later kwam trouwens de spierpijn binnenzeilen. Dat vergeet ik ook nooit weer.

Na Neuschwanstein stond er nog één heel erg toeristisch dingetje op ons verlanglijstje. Een boottocht maken over de Königssee, met een wandeling naar de Obersee. Het meer is met bijna 8 kilometer lengte eigenlijk meer een fjord dan een meer. Werkelijk traumhaft schön, maar vooral de Obersee bleek een ware instagram-hel te zijn geworden. We waren dus snel weer weg. We komen wel een keertje terug als ’t regent.

Zonsondergang in Berchtesgaden. Ik wist van te voren niet zo goed wat ik van Beieren moest verwachten, maar ik ben enorm verrast. De mensen zijn erg vriendelijk tegen toeristen, wandelaars onderweg groeten elkaar consequent met een vrolijk Servus en vrijwel iédereen hield zich voortreffelijk aan de corona-regels. Dat was niet alleen een aangename afwisseling van wat we normaal in Berlijn gewend zijn, maar ook een bijzondere verassing. Het is fijn om zo’n mooie en bijzondere regio in je eigen land te hebben, waar je nog zóveel ontdekken kunt. Wir kommen wieder!

Wil je meer niet-Berlijn foto’s van mij zien? Volg me dan op instagram: emmasframes.

Oktober 2020 – Shit hits the fan. Again.

We zijn op tijd terug uit Beieren en beter hadden we onze vakantie niet kunnen plannen. De cijfers stonden er in Beieren nog veel beter voor dan in Berlijn, met uitzondering van Garmisch, waar 60 zieken waren omdat een of andere tuthola met corona in de plaatselijke après-ski hut was wezen feesten. Beetje jammer, want zo moesten we bij terugkomst in Berlijn toch een corona-test doen. Gelukkig negatief. Maar alles meegenomen was het een fijne vakantie in de natuur. Ik was bij terugkomst in Berlijn dan ook helemaal mentaal klaar voor een nieuwe lockdown. Met zulke hoge cijfers en links en rechts regio die tot risicogebieden werden verklaard, dan kon dat niet lang meer uitblijven toch? Het zou nog een hele maand duren, maar Nederland werd in die weken tot oranje gebied verklaard. Fysieke rondleidingen werden het niet meer, dus hakte ik de knoop door en startte ik nog eens met een serie digitours.

Als we niet al lichtjes verslingerd waren geraakt aan wandelen dit jaar, dan zijn we dat in Beieren wel! We trekken andermaal de wandelschoenen aan en lopen vanaf de Müggelberge (met 114 meter de hoogste berg van Berlijn, jawel!) naar het schattige ortsteil Friedrichshagen. Ook dit is Berlijn!

En plotseling was het herfst! Die goldener Herbst ist da! Ik trek er weer op uit met mijn camera en kom hier een paar dagen ook met een digitale rondleiding langs. Wat was dat mooi!

De herfst brengt ook de ontruiming van het vrouwelijk krakersproject Liebig 34 mee. Een heftige dag, waar we in de buurt ons toch allemaal een beetje schrap voor zetten. Er was politie uit heel Duitsland naar Berlijn gehaald, maar uiteindelijk viel de ontruiming alles mee; de bewoners gingen als makke lammetjes met de politie mee. Die avond was er natuurlijk wel een grote demonstratie met rellen en vernielingen in Berlijn Mitte, maar soit. Een straßenschlacht zoals in 1990 in de Mainzer Straße bleef uit!

Wrinkles of the City, een prachtig kunstwerk van JR. Dit is het laatste werk dat nog een beetje te zien is. Elke keer als ik deze foto zie moet ik denken aan de wrinkels (en grijze haren haha) die ik er dit jaar bij heb gekregen.

We haalden alvast pompoenen in de buurt van Beelitz, bij de grootste Kürbismarkt van heel Brandenburg. Leuk, ook voor kinderen!

Ik ontsnapte nog één dagje naar Dresden om daar de verstilde straten in de ochtend vast te leggen.

Nog niet eerder was ik zó blij dat mijn ouders niet in Nederland maar in Duitsland wonen. Ik kon ze daarom gelukkig nog even bezoeken! Samen met mama ging ik wandelen in het mooie Xanten, wat helaas vrij doods was, maar in normale tijden wel erg leuk schijnt te zijn.

Weer terug in het Stasihaftkrankenhaus, en dit keer als gids! Ik trok een paar maanden eerder de stoute schoenen aan en vroeg aan Go2Know of ze misschien nog een gids konden gebruiken die Duits met Nederlands accent spreekt. En laat ik nou heel welkom zijn geweest, om in de Stasigevangenis te mogen touren! Onder strenge corona-regels, met kleine groepen en voldoende afstand lukt het nog net om een paar dagen te kunnen draaien. Ik geniet volop om weer een hele dag fysiek aan het werk te zijn en voel me bijna vereerd dat ik op zo’n bijzondere plek mag werken.

Go2Know organiseert rondleidingen en fotodagen in verlaten gebouwen in en rondom Berlijn. Zo kom je op hele gave en interessante plekken, die anders niet toegankelijk zijn. Mocht je het leuk lijken, bekijk dan eens hun aanbod en overweg om een ticket voor een tour of een tegoedbon te kopen voor komend jaar. Ze kunnen het hard gebruiken!

Ook bijzonder – nog een tour voor Duitsers! Voor het allereerst ooit mag ik een rondleiding verzorgen voor een aantal Duitse vrienden. Ze hebben mij gevraagd of ik hen wil vertellen over de Berlijnse muur, en ik doe dat maar al te graag. Het is bijzonder om mijn verhaal voor ’t eerst helemaal in het Duits te vertellen, maar nog veel heftiger om het aan Oost- en West-Berlijners te vertellen. Het is een wandeling vol bijzondere verhalen en emotionele momenten.

De herfst van 2020 is misschien wel een van de mooiste herfsten die ik ooit in Berlijn heb gezien. Ik heb bijna 300(!) mooie foto’s gemaakt op een aantal ochtendwandelingen door de stad en heb geen idee wat ik met zoveel foto’s aanmoet, haha!

Eind oktober wordt het dan toch bekend; we gaan weer in een lockdown, vanaf 2 november. Wel een lockdown-light, met geopende winkels. Feitelijk komt het er op neer dat alle culturele instellingen gesloten worden, maar men wel mag blijven winkelen. In Duitsland klinkt er veel kritiek op het plan en zelfs Merkel zegt ‘dit gaat niet helpen’. Achteraf durf ik wel te zeggen dat de beslissing om niet direct in een harde lockdown te gaan, écht geen goede was. Maar ja. Hätte hätte Fahrradkette.

November 2020 – Lockdown life II

November is hier en we beginnen weer aan een nieuwe lockdown. Samen met de snel naderende winter merk ik dat ik meer moeite lijk te hebben met de situatie dan in ’t voorjaar. De cijfers zijn het tienvoudige van maart en april, het is donker en duister buiten en de uitzichtloosheid lijkt groter dan ooit. Ik vind het deze maand moeilijker dan ooit om me vast te houden aan positiviteit en vertrouwen dat alles goed komt. Afleiding zoek ik in de digitale rondleidingen (die gelukkig nog áltijd erg goed lopen) en in een paar nieuwe corona-hobby’s!

Op zondag 1 november mag ik met Go2Know nog één tour draaien, in de Beelitz Heilstätten. Ik heb ook toestemming (en tijd genoeg) om tijdens m’n werk foto’s te maken en de prachtige gebouwen vast te leggen. Heb ik al eens gezegd hoe ideaal deze job voor mij is? ;-) Overigens kan het zijn dat deze tour door Beelitz de allerlaatste ooit was; het lijkt erop dat ook deze laatste drie gebouwen binnenkort definitief gesloten worden om te worden verbouwd tot huizen en supermarkten. Zitten jullie nog te wachten op een fotoserie?

Lockdown light en Black Friday. Het is smóórdruk op Alexanderplatz als ik uit de U-bahnhof kom om een wandeling te maken. Snel maak ik me uit de voeten, maar niet vóór ik het Rotes Rathaus opnieuw heb vastgelegd. Ik had nooit echt iets met dit gebouw, maar dit jaar heb ik er toch een soft spot voor gekregen!

Op zoek naar nieuwe onderwerpen voor een digitale rondleiding, kom ik terecht in de Altstadt van Spandau. Hoe schattig!

Nog een wandeling; dit keer over de Joodse begraafplaats in Weissensee. Een práchtige begraafplaats, die niet alleen ongelooflijk groot, maar ook nog actief in gebruik is. Komend jaar verschijnt er een artikel over deze bijzondere plek!

Emma, heb je soms een nieuwe hobby met al die begraafplaatsen? Nou, bijna. Want deze stond ook nog altijd op m’n lijstje; de Commonwealth begraafplaats in Pichelsberg. Zo bijzonder om de namen van al die jonge jongens te zien die bij de gevechten met Nazi-Duitsland om het leven kwamen. Ze kwamen van over de hele wereld, niet alleen uit Engeland. Ik zag graven van soldaten uit Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, India en talloze andere landen uit de Commonwealth. Een prachtig stille plek.

Ja ja, een echte corona-hobby! Wie mij een beetje volgt, weet dat ik met enige regelmaat achter de naaimachine zit te hobby’en. Dit jaar maakte ik een tiental mondmaskers, pantoffels, een rok van linnen en eentje van vintage stof die ik op straat vond. Als afsluiter in 2020 maak ik mijn allereerste quilt. Niet al te groot, en voorzien van voldoende kleine fouten, maar ik vind hem er tóch tof uitzien én het smaakt naar meer!

November. Geen kerstmarkten. Donkere dagen. Weinig buiten, veel binnen. Ik moet mezelf écht dwingen om de deur uit te gaan en een beetje frisse lucht te halen.

Dus als ik hoor dat de kerstverlichting op de Unter den Linden tóch is ingeschakeld, spoed ik me naar deze lange allee om even te kijken. Dat kleine beetje kerstsfeer trekt me weer een beetje uit het duister en ik merk dat het me goed doet om van de lichtjes te genieten.

Meer wandelen en meer naar buiten dus, ook overdag! Ik streep weer een fotospot van mijn wensenlijstje, bij Kottbusser Tor. Als ik uit de lift in een random flatgebouw kom, stuit ik op een filmcrew die net voor het Bundesgesundheitsministerium een spotje aan het opnemen is. Gelukkig mag ik toch doorlopen en kan ik dit uitzicht eindelijk eens vastleggen.

Alexanderplatz, du bist so schön! Na een fikse regenbui ontstaat er helaas vocht achter het scherm van mijn mobiele telefoon en de telefooncamera het. Nogal een probleem als je met je mobiele telefoon de digitale rondleidingen verzorgt. Gelukkig mag ik Kees zijn oude telefoon gebruiken en nu heb ik plotseling een camera met wide angle. Lekker spelen en de deelnemers van de digitours genieten ook van de mooiere beelden. De foto’s die ik ermee maak krijgen ook een andere lading door de wide angle. Vooral op Alexanderplatz gebruik ik ‘m graag, want zo krijg je een veel beter beeld van wat een grote betonbak dit plein eigenlijk is. Zonder gekheid, ik ben er héél blij mee lief, dankjewel!!

December – Een fijne afsluiter van een bewogen jaar

En plots waren ze daar; de laatste 31 dagen van dit jaar. Zo traag als het leek te gaan in het begin, zo snel vlogen de laatste maanden – ondanks de lockdown – voorbij. Dankzij mijn lief werd December een hele fijne maand, want hij wist me geweldig te verrassen voor mijn verjaardag! Ik werd de hele week naar mijn verjaardag toe gebeld door familie en vrienden, kreeg veel te veel mooie en lieve cadeaus en talloze leuke attenties. Voor mij echt de highlight van de maand, het was ontzettend fijn om zo gevierd te worden! Maar er gebeurde meer.

Op 2 december gaf ik eindelijk de beloofde digitour in Potsdam. Eerder durfde ik het vanwege de lockdownregels niet aan om mijn eigen Bundesland te verlaten, maar begin december kon het (even). Het was een prachtige koude maar zonnige ochtend, met óveral rijp. Ik begon de wandeling in Park Sansouci en het was oprecht sprookjesachtig. Deze digitour gemist? Je kunt nu ook de tours terugkijken!

Bouwproject-Alert! It sil heve! Geloof het of niet; voor de bouwprojecten in Berlijn was 2020 écht een heel erg goed jaar. De nieuwe U-bahnlijn werd EINDELIJK geopend! In totaal werd er 25 jaar aan gewerkt om de U5 van Alexanderplatz te verlengen naar Hauptbahnhof. Zelfs een deel van de bodem onder het Spreekanaal moest worden bevroren zodat ze de metrotunnel konden boren. Meer weten? Lees het artikel dat ik maakte, voorzien van foto’s van alle nieuwe stations! A new kid in Berlijn –  De nieuwe metrolijn U5 is klaar!

Tja. December was bij mij ook de maand van héél veel boeken! Inmiddels ligt er een hele dikke stapel van meer dan tien boeken die ik nog wil lezen om jullie er meer over te kunnen vertellen. Een ervan is dit boek, Berlin Guide for Instagrammers. Ik kreeg dit exemplaar van de maakster, de Vlaamse fotografe Silvie Bonne! Ze maakte al eerder een prachtige gids toen ze in New York woonde, en ging in Berlijn direct aan de slag met een editie over Berlijn. Het is een prachtig boek geworden, met veel leuke en gave niet-alledaagse tips! Als je van fotografie én Berlijn houdt, dan wil je deze gids absoluut aanschaffen. En wil je zien wat Silvie nog allemaal meer maakt en doet? Check dan haar website of instagram!

In het kader van nog een #coronahobby, maakte ik voor ’t eerst een heuse cake mét icing. Onder een gezworen bloed-eed aan mijn moeder dat ik het recept NOOIT! EVER! aan iemand zou geven, mocht ik dan eindelijk haar beroemde Christmas cake maken! Een heerlijk donkere cake met rozijnen, vruchten, rum en nog veel meer zaligs. Leuk is dan ook dat je je eigen creatie zo weet aan te kleden dat ‘ie er ook nog mooi uitziet. Een echte banketbakker zal ik nooit worden, ik hou meer van koken, maar helemaal ontevreden was ik nu ook weer niet! Het was een fijne troost voor het gemis van onze familie dit jaar met kerst.

Thuis. Heel veel thuis. Want vlak na mijn verjaardag ging dan toch een strenge lockdown in. Gesloten winkels en zoveel mogelijk thuisblijven. Geen punt, ik heb wollen dekens en katten. En corona-hobby’s.

Die spaarzame momenten dat ik dan wél naar buiten ging voor de digitours, greep ik ook meteen aan voor foto’s. Voorafgaand aan de geweldig leuke digitour langs de Christmas Lights op de Kurfürstendamm, maakte ik deze foto. De straatnaam is een van mijn favorieten, ‘Bleibtreu’. Blijf trouw. Vernoemd overigens naar Georg Bleibtreu, een schilder die vooral beroemd werd met grote epische schilderijen van veldslagen.

De andere digitour over kerstlichtjes ging onder andere door de Friedrichstrasse, waar een goed geplaatste regenplas wel een héél fijne foto opleverde.

Deze tour deed ik met een vrolijke kerstmuts op mijn hoofd. Jullie weten; ik ben geen selfie-queen. Maar geeft niks, léuk was het wel! Ik had de grootste lol met alle deelnemers en genoot van een gezellige avondwandeling door Berlijn.

Na afloop moést ik nog even langs Alexanderplatz voor ik naar huis ging. Want op het Park Inn was sinds de ingang van de tweede strenge lockdown een kerstboom gemaakt door te spelen met lichtjes van de hotelkamers. GAAF! En zo bijzonder. De hotellerie is – net als zoveel andere niet-essentiële sectoren – zo hard geraakt door deze crisis, toch bijzonder dat ze ons dan zo een beetje moed in willen spreken. Vrolijk kerstfeest!

Ja, en dat was hem dan! 2020 zit erop. Ik heb Duitsland niet alleen veel beter leren kennen dit jaar, maar ook veel meer leren waarderen. Het is fijn om in een land te wonen dat enigszins lijkt te weten hoe ze met een crisis om moet gaan. Maar ook is Duitsland gewoon oprecht een prachtig én veelzijdig land. München, de Bayrische Alpen, Hamburg, Dresden; ik heb oprecht genoten! Samen met Kees hebben we ook ongelooflijk veel gewandeld, volgens Strava meer dan 2000 kilometer!

Het eind van het jaar is daar, en dus is het tijd om dankjewel te zeggen! Ik vond het een heel gek en raar jaar, maar eigenlijk zijn er – ondanks alles – ook zoveel mooie en fijne dingen gebeurd. Dankbaar ben ik ook voor Kees, die mij met zijn niet-aflatende steun door dit jaar heen heeft gesleept. Ik gun iedereen een partner die zo vol vertrouwen en liefde achter je staat en keer op keer zegt dat het goed komt, dat we het samen wel gaan redden. Niet alleen hebben we samen de lockdowns in huis doorgebracht, ook werken we beide al sinds maart voltijd samen thuis, in dezelfde ruimte. Het is af en toe even schakelen, maar wat gaat het ongelooflijk goed. Ik heb het zó getroffen met jou lief, dankjewel! Voor álles!

Lieve lezers, lieve vrienden, lieve familie (ik weet dat jullie soms meelezen hoor); ook aan jullie een großes dickes Dankeschön. Dankjewel voor het lezen, reageren, de feedback, de morele en financiële steun, de deelname aan alles wat ik weer bedacht. Jullie steun dit jaar was heel erg belangrijk voor me. Ik heb geprobeerd om me staande te houden in een storm die gevoelsmatig begon op windkracht 12, met een rustig oog van de storm in de zomer, en daarna op volle kracht met windkracht 13 nog eens terugkwam. Ik ben trots te kunnen zeggen dat ik nog altijd rechtop sta, maar dat is mede aan jullie te danken.

2020 was ook voor jullie een ongelooflijk intens jaar. Van de zijlijn heb ik van velen van jullie gehoord hoe ook jullie worstelden met je gezin, met het alleen-zijn, met je bedrijf, werk, school en alle andere dingen die dit jaar op je bordje kwamen. Ik heb bewondering voor hoe ook jullie je door dit jaar heen hebben geslagen, links of rechtsom. Je hebt het gehaald tot deze laatste dag van 2020, dus geef ook jezelf een schouderklopje. Een pandemie beleven is namelijk echt niet niks!

Ik hoop voor 2021 dat het leven weer een beetje terugkeert naar normaal. Dat we heel misschien weer samen kunnen komen zonder angst of bedreiging voor onze gezondheid. Dat het héél misschien lukt om komend voorjaar toch te trouwen. Maar bovenal dat ik jullie weer in Berlijn kan en mag begroeten. Dat heeft dit jaar mij dan ook wel weer geleerd; die Hoffnung stirbt zuletzt.Ik wens jullie allemaal een geweldig 2021 toe, met rust (en ruimte om 2020 te verwerken), heel veel liefde en boven alles; goede gezondheid. Pas goed op jezelf, en op elkaar. Alles Gute und einen guten Rutsch ins neue Jahr! Tot over een tijdje!

Alles liebe,

Emma.