Duitse lievelingswoorden! – Dag van de Duitse Taal

Hoe is jouw Duits? Spreek je de taal vloeiend of gewoon een beetje? Hakkel je over de verschillende umlauten of vlieg je gezwind door de grammatica? De meeste Nederlanders kunnen wel iets vertellen over de Duitse taal en hoe moeilijk of juist gemakkelijk het was om de taal te leren. Ook ik heb een eigen verhaal als het gaat om het Duits en hoe ik de taal uiteindelijk onder de knie heb gekregen. Omdat het vandaag de Dag van de Duitse taal is, vertel ik niet alleen over die ervaring maar deel ik ook mijn favoriete Duitse woorden met je. Los geht’s!
Dag van de Duitse Taal
Jaarlijks vindt in het voorjaar de Dag van de Duitse taal plaats, een dag bedacht door Mach Mit!, een actiegroep die is opgericht op initiatief van de Duitse Ambassade in Den Haag, het Duitsland Instituut Amsterdam, de Duits-Nederlandse Handelskamer en het Goethe-Institut Niederlande. Gezamenlijk zetten zij zich in om het belang van de Duitse taal in Nederland te benadrukken. Is dat nodig? Tja, zo’n 71 procent van de Nederlanders spreekt een (klein) mondje Duits en sinds de toenemende populariteit van Duitsland als vakantieland, is de interesse voor het Duits zelfs weer iets gegroeid. Toch daalt het aantal mensen dat écht vloeiend Duits spreekt of voor het vak Duits kiest op de middelbare school. Ook het aantal studenten dat afstudeert in de Duitse taal gaat omlaag. Zonde, want naast een prachtige taal, is het Duits ook érg handig. Duitsland is de nummer één handelspartner van Nederland en steeds meer Duitse bedrijven openen vestigingen in Nederland. Goed Duits spreken kan dus je baankansen behoorlijk vergroten!

Tijd om het belang van de Duitse taal nog eens extra onder de aandacht te brengen dus, vonden ze bij Mach Mit! Met verschillende acties op talloze scholen door heel Nederland, een symposium in Utrecht en een leuke quiz (hierrr), kan iedereen met de Dag van de Duitse taal meedoen.

Liefde voor de Duitse taal?
Ik geef het direct toe, de liefde voor de Duitse taal is er niet zomaar gekomen, ook niet toen ik al gefascineerd raakte door Berlijn in 2006/2007. Op de middelbare school koos ik na twee dramatische jaren Duitse les, waarbij ik vaker niet aanwezig was dan wel, voor het vak Frans. Achteraf had het niet uitgemaakt welk vak ik had gekozen, want bij beide lessen werd er zoveel tijd aan de grammatica besteed, dat een eigenwijze havist als ik voor beide talen niet erg warm liep. Mijn docent Duits (hallo meneer van Sintfiet) zei altijd: Was sich liebt, neckt sich. (Waar je van houdt, lig je altijd mee in de clinch). Nou, had hij even gelijk! Ik heb op school enorm geworsteld met de Duitse taal, maar ben uiteindelijk toch voor de bijl gegaan door mijn liefde voor Berlijn.

Want ook al spreken de meeste Duitsers wel een klein beetje Engels, ik merkte door mijn tripjes naar Berlijn hoe nuttig het is als je jezelf kunt redden door de taal te leren. In de eerste jaren liep ik nog met zo’n ‘Wat&Hoe Duits’ zakboekje in mijn tas, na een tijdje liet ik die toch liever thuis en ging het spreken – met wat handen en voeten – steeds meer vanzelf. Daarbij bleek overigens ook, dat ik als Rammsteinfan toch wel een klein voordeeltje had. Natuurlijk heb je aan teksten zoals ‘Wollt ihr das Bett in Flammen sehen‘ of ‘Feuer frei!’ niet heel erg veel in het dagelijks leven, maar hoe meer je went aan het horen van Duitse teksten, hoe makkelijker je een taal leert.

Bij aankomst in Berlijn, in juli 2013, kan ik me met een bescheiden mondje Duits aardig redden. Grammaticaal nog steeds een trainwreck, maar jezelf verstaanbaar kunnen maken bij de burgerlijke instanties en aan de telefoon met verzekeraars, verhuurders en andere verstokte Duitsers, blijkt toch heel wat waard. Ik heb de Duitse taal écht geleerd door te doen. Niet bang zijn voor fouten, veel kranten met Berlijns nieuws lezen (in het begin de simpele BZ, daarna de Berliner Morgenpost en inmiddels lukt ook een krant als de Tagesspiegel) en Duitse films en televisie kijken. De dag dat ik voor het eerst dat ik Duitse grapjes, kwinkslagen en humor begreep, was een dag met een gouden randje.

Nu, bijna vijf jaar later, spreek ik vloeiend Duits. Natuurlijk heb ik nog steeds een accent en hakkel en worstel ik me op mindere dagen door de vele naamvallen, maar de taal voelt steeds vaker moeiteloos. Het leukste vind ik de connectie met het Nederlands. Ik heb een diepe fascinatie ontwikkeld voor de herkomst van de vele woorden, zegswijzen en dialecten, die soms enorm veel lijkt op Nederlands en soms weer helemaal niet. Stiekem durf ik wel te zeggen dat ik van het Duits ben gaan houden.

Tien favoriete Duitse woorden:
Als je een nieuwe taal leert, zijn er altijd woorden die een mijlpaal van zichzelf zijn als je ze eenmaal correct leert uit te spreken. Sommige van die woorden worden na een tijdje een lievelingswoord, omdat ze vaak een bijzondere combinatie van uitspraken zijn, een coole samenstelling van woorden vormen of een grappige betekenis hebben. Hieronder mijn tien Duitse lievelingswoorden op een rij:

• Überraschung! – Verrassing! (leuke uitspraak ook, de Duitsers plakken vaak een k achter de g!)
• Bushaltestellenhäuschen – Bushokje
• Schienenersatzverkehr – Het vervangende (bus)vervoer bij uitval van de metro of S-bahn
• Feierabendbier – Biertje na het werk (kan dus ook op maandag)
• Donnerwetter – Onweer of storm, maar ook een uitroep van verbazing. Blitskaters!
• Schwachsinn – Compleet onzinnig. So ein Schwachsinn!
• Schadenfreude – Leedvermaak, lol om het ongemak van een ander.
• Fremdschämen – Plaatsvervangende schaamte, schaamte voor wat iemand anders doet, draagt of zegt,
• Ohrwurm – Een liedje in je hoofd heet in het Duits een oorwurm!
• Haubentaucher – Een fuut (watervogel)!
  

Duitse woorden die lekker bekken:
Sommige woorden liggen gemakkelijk op het puntje van de tong van elke Duitser, gewoon omdat ze zo lekker in de mond liggen en je ze te pas en te onpas kunt gebruiken.

Überhaupt – Betekent: sowieso – dit woord kennen we ook in het Nederlands – Uitspraak: úúberhaupt
Irre! – Betekent: najaaaa! Uitspraak: Urre!
Quatsch! – Betekent: onzin! Uitspraak: Kwatsj!
Furchtbar – Betekent: vreselijk! Uitspraak: Foerchtbaaaaahr
Hexerei – Betekent: ingewikkelde zaken. Uitspraak: Heksuraai
Dingsbums –  Betekent: dinges. Een handig woord, als je niet op het woord komt dat je bedoelt. Uitspraak: Dingsboems.

Tien belachelijk lange Duitse woorden
De Duitse taal is voor scrabbelaars een feestje, want wat kent de taal toch een belachelijk lange woorden zeg! Ik heb een aantal curieuze woorden voor je opgezocht:

• Restmülltütenverschlusssicherundsdraht
• Mehrwertsteuerharmonierungskompromisslösungskommissionsbeschluß
• Weihnachtsmannschokoladeeinpackpapier
• Linksradikalenrechtsschutzversicherung
• Telekommunikationsdienstleistungsunternehmen
• Donaudampfschiffahrtselektrizitätenhauptbetriebswerkbauunterbeamtengesellschaft
• Steuerentlastungsberatungsvorgesprächskoalitionsrundenvereinbarungen
• Grundstücksverkehrsgenehmigungszuständigkeitsübertragungsverordnung
• Aufmerksamkeitsdefizitmedikamentenbeipackzettelschriftfarbe
• Rindfleischetikettierungsüberwachungsaufgabenübertragungsgesetz

Misschien valt het je op dat deze woorden voornamelijk draaien om Gesetze (wetten), Regelungen (regelingen) en Verordnungen (verordeningen). Veel ambtelijke taal dus! Eentje waar je overigens in Duitsland mee te maken krijgt als je er komt wonen, is de Mietschuldenfreiheitsbescheinigung, het papiertje waarop staat dat je geen huurschuld meer hebt bij je vorige verhuurder. Probeer ook daar je tong maar eens op te breken!

Wat is jouw favoriete Duitse woord?
Heb jij ook een #lievelingswoord uit het Duits? Of kun je juist helemaal niets met de taal? En hoe heb jij het Duits überhaupt (jaja!) geleerd? Ik ben erg benieuwd naar jullie ervaringen met de taal!