Een van de bekendste gerechten uit Berlijn is natuurlijk de currywurst. Een warme worst van de bakplaat, in stukjes gesneden en met een flinke schep rode currysaus eroverheen. Om het af te maken een snuf hot curry, zoveel als je wil. Daar neem je natuurlijk wel een Pommes rot-weiss bij, en dat prik je allemaal op met een houten vorkje. Lekker traditioneel! En wil je je currywurst eigenlijk mit oder ohne Darm? Hoe dat allemaal zit, lees je in dit artikel! En wil je graag een onvervalste Berliner currywurst proberen? Dan vind je hier mijn favorieten!
De currywurst (spreek uit: koerrie-woerst) is traditioneel een varkensworst die eerst gestoomd en daarna gebakken of gefrituurd wordt. Daarna wordt de worst in stukken gesneden, overgoten met een curryketchup en extra pittig gemaakt met currypoeder of andere spicy sausen. De uitvindster van de currywurst in Berlijn is de Berlijnse Herta Heuwer, die het gerecht in 1949 voor het eerst in haar Imbiss in Charlottenburg serveerde. Ze had van twee Britse soldaten worcestershiresaus en currypoeder gekregen. Met deze ingrediënten maakte ze een pittige saus, die ze over een gegrilde varkensworst goot. De uitvinding beviel haar goed; het was lekker en bovendien erg goedkoop. Zo begon ze de verkoop van currywurst en haar beroemde ‘Chillup’ saus, en niet veel later hing ze een lichtreclame boven haar Imbiss, met ‘Erste Currywurst Braterei der Welt’.
In 1959 vroeg ze patent aan op de saus en sindsdien heeft ze zich altijd als de uitvinder van de currywurst doen gelden. Hier laat ze echter de invloed van slagers Max Brückner en Frank Friedrich achterwege. In de naoorlogstijd was een worst mét darm nogal zeldzaam goed en daarom had Brückner een worst ontwikkeld zonder darm, die wel haar vorm kon behouden. Door de samenwerking met Heuwer en de invloed van Friedrich op het recept van haar tomatensaus Chillup, werd de ‘Currywurst ohne Darm’ pas een echt succes. Het werd met name een populaire snack onder de bouwvakkers die het vernielde Berlijn opnieuw op moesten bouwen. Op het hoogtepunt werden meer dan 10.000 porties per week verkocht.
Eind jaren ’50 werd het concept ‘currywurst ohne Darm’ door Gunther Konnopke meegenomen naar Oost-Berlijn en in 1960 begon de bekende worstfamilie Konnopke als eerste in Oost-Berlijn met het bereiden van currywurst. Het werd niet alleen samen met frieten gegeten maar ook vaak met een broodje (Schrippe), dat je lekker in de rode saus kon dopen. Samen met de andere typisch Oost-Duitse snack Ketwurst (een soort hotdog), werd het een vaste waarde in de Oost-Duitse Imbissen. Met een zeer geheim recept voor de saus is Konnopke’s Imbiss nog steeds een van de beste currywurst stands in Berlijn.
Lees verder: De beste currywurst van Berlijn? Konnopkes Imbiss!
800 miljoen
Vandaag de dag is currywurst nog steeds een geliefde snack op straat of onderweg. Currywurst is door heel Duitsland te vinden maar met name de grote steden. Jaarlijks worden er meer dan 800 miljoen gegeten, waarvan zo’n 70 miljoen porties currywurst in Berlijn. Daarmee is het echt een icoon voor Duitsland geworden! In Berlijn is het daarom traditie dat elke kandidaat voor het burgermeesterschap van Berlijn bij een Currywurstbüde gefotografeerd wordt.
Wereldkampioenschap en huisnummers
In Berlijn vindt jaarlijks ook een wereldkampioenschap Currywurst Eten plaats, waarbij de scherpte van de saus de grootste uitdaging is. Het word georganiseerd door Curry&Chilli in Wedding en is elk jaar weer een hele happening. In mijn blog over Curry&Chilli kun je meer lezen over dit event.
Is het je wel eens opgevallen dat heel veel currywursttentjes een cijfer in de naam hebben? Dit komt van Curry 36 aan de Mehringdamm, die hun inmiddels beroemde currywurstbüde naar het huisnummer hebben vernoemd. Bij tientallen snackbars kreeg dit navolging, waardoor er inmiddels tientallen currywursttenten zijn die een nummer in de naam hebben. Volgens schattingen meer dan 80!
Currywurst wordt nog steeds geserveerd op een papieren bordje en je prikt het geheel op met een houten vorkje. Bovendien zijn er talloze variaties, zowel qua soort worst als saus en natuurlijk de scherpte van de saus. In de jaren dat ik in Berlijn woon heb ik een heleboel verschillende soorten currywurst gehad en heb ik gemerkt hoe elke Imbiss een eigen identiteit probeert te ontwikkelen. Er zijn warme en koude sauzen, zoet, scherp en soms gewoon sterk tomatig. Soms is de standaard saus scherp, bij een andere Imbiss weer heel zacht. Weer een andere tent verkoopt talloze verschillende scherpe sauzen, waarmee je je currywurst speciaal kunt maken. Het is dus wel even zoeken voor je een Bude hebt gevonden die helemaal past bij wat jij lekker vindt!
Mijn favoriete tentjes voor een currywurst in Berlijn
Konnopke’s Imbiß – Volgens velen de beste currywurst die je in voormalig Oost-Berlijn kunt krijgen – ik zei toch dat je er over kunt discussiëren! Konnopke is een leuke familie-imbiss met een bijzondere familietraditie. De saus is huisgemaakt naar een decennia-oud recept en smaakt zoals geen ander. Eet hier lekker een portie currywurst, terwijl boven je hoofd de U2 raast en je naar de klingelende trams op het drukke kruispunt van Eberswalder Strasse kijkt. Vergeet niet een portie pommes erbij te nemen, natuurlijk met rot-weiß: ketchup én mayo.
Adres: Schönhauser Allee 44b, Prenzlauer Berg
Prijs per portie: € 1,90
Curry 66 – Dit is een geweldig leuke maar simpele tent, waar je heerlijke én een hele scherpe currywurst van Berlijn kunt krijgen. Ze hebben een scherptetabel, van één (origineel) tot en met 10 (Black Death). Als je de laatste scherpte wil eten, moet je een formulier ondertekenen dat je dat volledig op eigen risico doet! Als je gewoon graag een lekkere worst met ietwat scherpe saus wil, is scherpte drie al best prima. Hoe dan ook: hier serveren ze fijne worsten, met of zonder darm en met verse frieten. De jongens die deze tent runnen doen hun uiterste best om je helemaal tevreden de deur uit te laten gaan en zijn onwijs vriendelijk. Dat maak je niet overal mee! Voor mensen die geen varkensvlees eten: hier kun je ook een worst van rundvlees krijgen.
Adres: Grünberger str. 66, Friedrichshain
Prijs per portie: € 1,80
Curry 36 – Weer een kandidaat voor de beste currywurst van Berlijn, maar volgens mij stiekem een beetje gehyped. Laat overigens onverlet dat je hier wel degelijk een uitstekende currywurst kunt krijgen. Hoe dan ook: of het nou tien uur ’s ochtends of ’s avonds is: hier is het altijd druk met toeristen en locals die zin hebben in een tussendoortje. Voor de liefhebbers hebben ze ook bioworsten in het assortiment.
Adres: Mehringdamm 36, Kreuzberg
Prijs per portie: €1,80
Curry Baude – Bij metrostation Gesundbrunnen zit een van de betere currywursttentjes van Berlijn. Ook hier is de saus huisgemaakt naar geheim familierecept en heb je de keuze uit een worst met of zonder darm. Het tentje bestaat al sinds 1989 en wordt gerund door de slager Reina Lehmann, die een geheel eigen recept heeft voor de worst. In tegenstelling tot veel andere tentjes, is de Curry Baude een hele frisse, nette tent. Absoluut proberen!
Adres: Badstrasse 1-5, Wedding
Prijs per portie: €1,60
Curry & Chili – Volgens Curry&Chili krijg je hier de pittigste currywurst van Berlijn! Hier kies je niet alleen of je je wurst mit oder ohne Darm wil eten, ook kun je kiezen uit tien verschillende soorten sauzen. Deze komen in tien pittige soorten, die van minst scherp tot supermegascherp gaan. Deze scherpe sauzen heten Fire Blaster, Schreaming Hot Sauce of de Pepper King. De pittigheid van de sausen wordt gemeten in Scoville, waarvan de ‘Curry&Chilli Gold edition de allerheetste saus is, met ruim 7 miljoen Scoville. Niet voor zachte maagjes dus! Eet je binnen zes maanden alle tien de scherpe sausen op een portie currywurst? Dan mag je jezelf Curywurstmeister noemen en krijg je een erevermelding op de Bude. Gelukkig is ook de standaard currywurst met gewone huisgemaakte saus erg lekker. Met een heel klein beetje ‘Scharf‘.
Lees ook mijn blog over Curry&Chili – waar mannen nog mogen huilen
Adres: Osloer Strasse 109, Wedding
Prijs per portie: €1,60
Witty’s – Vind je bio belangrijk? Of kom je net uit het KaDeWe rollen en heb je trek? Dan is Witty’s echt iets voor jou! Dit tentje is iets meer fancy dan je misschien gewend bent en daarom zijn de prijzen ook wat hoger dan gemiddeld. Maar ach, Witty’s is een begrip in Berlijn en behoort tot de vaste waarden op de Kudamm en Tauentzienstrasse. Het grootste pluspunt? De geserveerde frieten zijn van die lekkere dikke vlaamse frieten! Mmmm!
Adres: Wittenbergplatz 1, Schöneberg
Prijs per portie: € 3,30
Curry 61 – Midden in Mitte, vlakbij Hackescher Markt zit Curry 61, een prima currywurstbüde. De saus is verrassend zoet maar toch pittig. Als copycat van Curry36 is het een populaire tent, waar je vaak eventjes in de rij moet staan. Het leukste is om met je portie verse currywurst lekker in het Monbijoupark te gaan zitten. Een stuk gezelliger dan aan de statafels.
Adres: Oranienburgerstrasse 61, Mitte
Prijs per portie: 2,10
Krasselt’s – Bij Krasselt’s gaat alles nog precies zoals het vroeger ging. Currywurst eet je met een houten prikker, de worst en saus zijn huisgemaakt en het recept voor beide zijn natuurlijk streng geheim. Volgens een heleboel mensen is déze currybüde de beste van Berlijn en de reis naar Steglitz meer dan waard.
Adres: Steglitzer Damm 22, Steglitz
Prijs per portie: €1,80
Waar eet jij jouw favoriete currywurst? Laat het me weten bij de reacties!
Curry 66. Kopie. Curry 36 is het orgineel. U Mehringdamm.
Allée, weer een paar adresjes bij
Zodra ze weer open zijn zeker langs gaan: Curry B (http://www.boetzowberlin.de/index.php#56) . Al was het alleen al omdat het zo’n supersymphatieke vent is!
Aangezien ik vegetariër ben, zweer ik bij Ziervogel’s Kult-Curry aan de Senefelderplatz. Heerlijk nepvlees met een lekkere scherpe saus en ambiance met Oostenrijks (?) decor. Alle mensen die met mij hier hebben gegeten (en dan echt vlees nemen ) zijn het met me eens: dit is de beste. Ontzettend lekkere Kartoffelsalat, Gurkensalat, etc. Fassbrause erbij en ik ben gelukkig. Ik ga altijd als ik in Berlijn ben, waar ik ook verblijf.
Ooooohhhhh, nu heb ik zin in koeriewoerst!
Konnopke staat veruit op nummer 1 bij mij, maar ik ga een keer proeven bjj Curry Baude…..
Dit wordt de 9e keer Berlijn samen, oktober 2019! Wij broers zijn compleet verschillend maar Berlijn is iets wat ons toch samen brengt.
We komen voor de stad maar vooral het eten en hebben al heel wat Currywurst und Kebab ausprobiert.
Onze Top Currywurst budes:
1* met Stip,- Curry Baude Ubahnstation Gsundbrunnen
2* Konnopkes Imbiss
Daaronder een hele hoop matige worsten beproeft!
Dit jaar Ziervogel’s Cult Curry maar eens proberen (is een broer van Konnopke), Zur Bratpfanne en/of Krasselt
Tip: prima worst kun je ook krijgen bij What a Wurst by Curry Fritze naast RAW Gelande aan de Warchauerstrasse
Konnopke is niet wat men omschrijft, tomatensuas uit een emmer en een beetje gele poeder erover, zelfs de zogenaamde frieten zijn frietjes uit een zak. Zijn hier speciaal voor de wurst heengegaan maar totaal teleurgesteld
De tomatensaus wordt zelf bereid, alleen niet terplaatse maar in hun eigen keuken. Deze wordt in emmers getransporteerd. Frieten zullen ongetwijfeld niet zelfgemaakt zijn (beweer ik ook nergens), het is dan ook geen ‘friet-atelier’. Jammer dat je het niks vond!