Berlijn in Plaatjes #35 • Februari 2020

Welkom in februari 2020! Een bijzondere maand van 28 dagen waarin we nog geen flauw idee hadden van wat ons te wachten stond. Een maand waarin we dachten dat we Covid-19 wel het hoofd konden bieden met slechts ‘geen handen geven’. Haha. Hahahahaha! Oh well. Little did we know! Kijk mee naar deze bijzondere editie van Berlijn in Plaatjes en reis met mij terug naar de wereld zoals we hem kenden, pré corona.Je kent me, dus laten we meteen maar aftrappen met het lekkere eten: Fatoush is ons nieuwe favoriete restaurant voor een snelle, lekkere en zowaar gezonde hap! Hier maken ze heerlijke salades, sandwiches en bowls volgens de Midden-Oosterse keuken. Zalig en voor ons heel dicht bij huis. Je kunt er ook ter plekke eten maar ze zitten érg vaak vol, dus is afhalen een geweldige tweede optie. De Boxhagener Platz is immers om de hoek.

Fatoush
Simon Dach Strasse 41, Friedrichshain.

Goedemorgen deze zondagmorgen! Bij hoge uitzondering geef ik een privérondleiding op zondagochtend. Ons startpunt is in de City West, dus vroeg uit de veren. Op weg naar het verzamelpunt maak ik deze foto.

Ik vraag me geregeld af hoe sommige objecten op de Berlijnse straten belanden. Zoals die groene vuilniscontainer. Is iemand die gewoon vergeten? De rest is zó netjes!

En dat was de rondleiding alweer! Het is februari, dus veel mag je niet verwachten van het weer, maar zó druilerig en koud is wel écht next level. Oh well, de rondleiding was geslaagd en iedereen heeft het naar de zin gehad, dus ik ben blij. Het is altijd fijn om tijdens de winterstop (januari en februari) éven weer te mogen touren met een groep. Dan wil ik dat zélfs op zondag wel doen!

Daar is de U3 naar Krumme Lanke. Ik stap aan de overzijde in de trein naar Warschauer Straße.

Het allergrootste voordeel van prutweer is, is dat de rottige prutstepjes ongebruikt staan te verregenen. Grrr. Rotdingen.

Zo! Het is dinsdag en eindelijk opgehouden met regenen! Ik ben vroeg, want onderweg naar een bijzonder museum om foto’s te maken. Ik wandel éven langs de Brandenburger Tor voor een paar klassieke regenplassenfoto’s. Zie je de reflectie?

Ik heb eindelijk de tijd genomen om foto’s te maken in het museum onder het Holocaust Mahnmal. Wat blijft dit toch een indrukwekkende plek. Het is een museum dat vertelt over de holocaust uit het oogpunt van slachtoffers, hun familieleden en overlevenden. Het biedt een bijzonder compleet verhaal, dat je ook 75 jaar na dato nog doet hoofdschudden hoe zoiets toch ooit kon gebeuren.

Ik heb een artikel gemaakt over het Holocaustmahnmal en de tentoonstelling die eronder ligt. Dat kun je hier lezen:
➤ Holocaust Mahnmal – Een stille plek in hartje Berlijn

Tja. De voormalige Führerbunker ligt op amper een paar honderd meter van het Holocaust Mahnmal. Het is er nooit helemaal stil, want hoe je het ook bekijkt blijft het een historische plek. Maar wat ben ik blij dat het nog altijd een onooglijke parkeerplaats is en niet meer dan dat.

Omdat ik bezig ben een inhaalslag te maken als het om Berlijn-artikelen op deze site gaat (een eeuwigdurend project zonder einde), wandel ik ook nog even langs de wachttoren in de Erna Berger Strasse. Het is de vraag hoelang deze er nog staat, het schijnt te moeten wijken voor een nieuwbouwproject.

De vrijwilligers die er werkten en de toren open hielden voor bezoekers zijn al tijdenlang afwezig. Erg jammer.

De Potsdamer Platz is maar net hoe je haar bekijkt. De ene dag een hopelijke betonbak vol lelijks, de andere keer een boeiende plek met Na-de-Wende architectuur en overal kleine easter eggs van de geschiedenis. Bij mij is het precies zo; de ene keer moet ik er niets van hebben en de andere keer loop ik er weer gefascineerd rond. Dit keer heb ik gelukkig een doel; het vastleggen van de Potsdamer Platz zoals ze is.

Sinds ik weet hoe prachtig ooit de oude Potsdamer Platz was, blijf ik het een gemiste kans vinden dat de oude Platz nooit is hersteld. Waar nu deze groene landtong ligt, was vroeger de Potsdamer Bahnhof te vinden, ooit het station waar de eerste trein tussen Berlijn en Potsdam ging rijden.

Nooit vergeten om ook even omhoog te kijken!
Meer weten over de Potsdamer Platz? Lees mijn artikel! ➤ Potsdamer Platz – Een modern wederopbouwproject
Op de dag dat wereldwijd de Holocaust herdacht wordt, worden er ook bloemen gelegd bij het T4-Aktion monument in de Tiergartenstrasse.

Hier stond vroeger het pand (Tiergartenstrasse 4, T4) waar vanuit opdracht werd gegeven om duizenden mensen die in ziekenhuizen, klinieken en sanatoria woonden om te brengen omdat de ze niet geschikt waren om te werken. Volwassenen én kinderen, lichamelijk of geestelijk gehandicapt, geestelijk ziek (of slechts zodanig verklaard) werden massaal vergast, vergiftigd of op andere wijze omgebracht. Het monument is erg bijzonder vormgegeven, ook voorzien van ‘eenvoudige tekst’, zodat het voor iedereen te begrijpen is. Je kunt het vinden achter de Philharmonie.

T4 Aktion Mahnmal
Tiergartenstrasse 4, Tiergarten.

Nu we dan toch bezig zijn, loop ik ook nog even langs het “homoseksuellen Mahnmal”, ook wel volledig het “Denkmal für die im Nationalsozialismus verfolgten Homosexuellen” genoemd. Een bijzonder monument dat tegelijkertijd werd gebouwd met het Holocaust Mahnmal. Ook hier zijn bloemen gelegd. Het ligt direct in het Tiergarten Park aan de Ebertstrasse, tegenover het Holocaust-monument.

De zon gaat onder en de lucht kleurt prachtig roze. Alsof het zo moest zijn.

Op weg naar Hauptbahnhof om daar de S-bahn naar huis te nemen, wandel ik nog even langs het laatste monument in Tiergarten. Er zijn er nog veel meer, maar alleen al tussen Potsdamer Platz en de Reichstag zijn er zes! Dit monument is gebouwd voor de duizenden Sinti en Roma mensen, die ook door de nazi’s werden gediscrimineerd, vervolgd en opgesloten en omgebracht in concentratiekampen.

Het is een indrukwekkend monument waar de hele dag muziek te horen is. In het midden van de stilte-vijver wordt elke dag een nieuwe bloem gelegd. Om de vijver heen zijn de namen van alle concentratie- en vernietigingskampen aangebracht.

Kees heeft vakantie! Dat is heel leuk, want dan kan hij met mij mee naar musea en tentoonstellingen. Omdat hij vakantie heeft mag hij kiezen en zijn keuze valt op het Technik Museum. Een prima keuze, want we zijn er beide nog nooit geweest!

Het Technikmuseum is een ongelooflijke joekel, waar je wel een week kunt doorbrengen als je alles wil zien. Wij kiezen zelf een paar onderdelen uit (luchtvaart, treinen, textiel) en houden het daarbij. We zijn zo al bijna een hele dag zoet!

De Deutsche Luft Hansa werd opgericht op Tempelhof en vloog met deze joekels. Ondanks het feit dat commercieel vliegen toen amper tien jaar bestond, gingen de ontwikkelingen razendsnel en ontstond er al snel een druk vliegverkeer binnen Europa.

Treinen – groot of klein – zijn ook leuk! Deze oude Berlijnse S-bahn treinen had ik nog niet eerder gezien. Toch jammer dat ze dit materiaal niet meer laten rijden!

Ook deze joekels staan er, enorme stoomlocomotieven. Mega-snel waren ze, maar ook mega lomp. Met de herkenbare zwarte bovenzijde en rode onderkant, zijn de Pruisische/Duitse locs makkelijk te onderscheiden van locs uit andere landen. Voor je idee, ik ben 1.77m lang, het treinenwiel waar ik naast sta is dus ruim 2 meter doorsnee!

Het uitzicht vanuit het museum is ook nog eens geweldig. Met mooi weer is er zelfs een dakterras geopend!

Technikmuseum Berlin
Trebbiner Strasse 9, Kreuzberg
technikmuseum.berlin

Na het museum wandelen we een enorme regenbui in, dus besluiten we nog even te schuilen bij een dichtbij gelegen cafeetje, Boum. Superschattig, met een klein terrasje en gezellige hoekjes.  

We nemen een kop thee om wat op te warmen en ik geniet van een overheerlijk stuk wortel/bananencake erbij. Ook verkopen ze sandwiches, soepen, quiches en fingerfood, dus ook een prima lunchplekje!

Boum
Tempelhofer Ufer 32, Kreuzberg

Zoef!! Daar gaat de U-bahn!

Op de Hochbahn zie ik ook de bekende gele knuistjes van graffiti-artist Kripoe weer voorbij komen.

Ook geel, en tegenwoordig een stuk schoner, zijn de nieuwe elektro-bussen van de BVG! Heb jij ze al zien rijden?
“Wir haben uns vorgenommen mit dem qualmen (roken) aufzuhören” grinnik

Niet helemaal proper, wel bijzonder, is U8-bahnhof Schönleinstrasse. Het valt al praktisch uit elkaar zo lang als ik hier kom, maar volgens mij is er nog nooit wat aan gedaan. Geeft op zich niet, want het is een van de meest originele U-bahnstations van Berlijn! Het is onze stop voor de wandeling van vandaag!

Gotta love Kreuzberg, en zeker de mooie en gezellige Graefekiez. Wat doet dat waterige winterzonnetje ons goed!
We hebben al wel gehoord dat we afstand moeten houden van anderen, hoewel dat op de terrassen nog niet echt is doorgedrongen. Oh little did we know…

Wat een prachtige fontein! Let er maar eens op, hoeveel fonteinen je in Berlijn ziet, het zijn er met ongeveer 300 best veel! Deze fontein heet Wrangelbrunnen en stamt uit 1877! Meer lezen over deze fontein kan hier op wikipedia: Wrangelbrunnen.

In de Körtestrasse loop ik deze prachtige mural tegen het lijf, die van XI-Design is en ‘red flower’ heet. Het gezicht van het meisje deed me een beetje aan Carice van Houten denken!

Elke zaterdag is er een leuke, kleine markt bij Südstern. Er is van alles te krijgen, en er staan ook een paar leuke street food tentjes bij! Ik haal hier een bloemetje voor mezelf en geniet van de gezelligheid en vrolijkheid op de markt.

Südstern markt
Elke zaterdag van 10:00 tot 16:00 uur 

Het is weer tijd voor koffie! Kees is een meester in het uitzoeken van leuke zaakjes, dus ik laat me meevoeren naar een heel schattig tentje in de Bergmannstrasse, aan de rand van de Luisenstadt begraafplaats. Ze hebben heerlijke koffie, talloze zoetigheden maar ook fijne lunch!

Café Strauss
Bergmannstrasse 42, Kreuzberg.

Zo. Dat was een mooie en lange wandeling, tijd om weer naar huis te gaan! 

Heb ik al eens gezegd dat dit uitzicht nooit verveelt?

In Friedrichshain zijn recent wat nieuwe tentjes geopend. Leuk, want zo kunnen we weer eens wat nieuws uitproberen, doe ik tenslotte nooit! proest
Sicula Bar is een leuk Sicilliaanse wijnbar, waar ook goede koffie, zoetigheden en een lunch geserveerd worden. Een fijn zaakje, zeker voor een Italië-liefhebber als ik!

Sicula Bar
Scharnweberstrasse 46, Friedrichshain

Na een hele beroerde ochtend bij de dierenarts, (waar we plots afscheid moesten nemen van onze hoogbejaarde oppaspoes Bea), gaan we een hartversterkertje (lees: koffie) halen bij EVE. We pasten al een paar jaar op de 19-jarige dame, maar waren toch niet zo heel erg voorbereid op het feit dat ze elk moment kon sterven. En dan ook nog terwijl we oppasten en haar baasje in Nederland was… Bah. We zaten een hele tijd bij Eve, tot ik weer een beetje tot mezelf was gekomen. Het is een fijn, klein en gezellig cafeetje, met erg goede koffie, waar ik graag nog een keertje terug kom in betere omstandigheden.

EVE Coffee & Kitchen
Samariterstrasse 29, Friedrichshain

Thuis geven we onze eigen monsters maar even een héle grote extra knuffel.

Gilmour en Bowie zijn dikke broeders, maar wel van andere vaders en moeders. Gilmour is een echte Rotterdamse kater, alweer bijna 8 jaar, Bowie de Berlijner is nu 4.

Het is grauw en grijs weer, en na een korte wandeling om de nodige stappen te zetten, komen we terecht bij Umami in Kreuzberg voor een Pho. Het is een van de lekkere pho’s die je in Berlijn kunt krijgen en warmt me weer helemaal op!

Maison Umami
Schlesische Str. 5, Kreuzberg

Op weg naar huis spot ik weer deze schattige kunstwerkjes van Styro!

1 UP!

Nog altijd lijden er mensen op straat in Berlijn en ik weiger te stoppen er foto’s van te maken, wel zo anoniem mogelijk. Mensen doen alsof het niet hun probleem is, maar zolang er mensen in koude en nare omstandigheden op straat moeten leven en er niet voldoende opvang is, is het iéders probleem. Wat kun jij doen als bezoeker van Berlijn? Haal een warme kop koffie to go en wat te eten, zeg hallo, of stop wat geld toe als ze daar om vragen. Of maak simpelweg een praatje. Als het vriest en iemand duidelijk erg koud is, kun je ook aanbieden om de Kältehilfe in te schakelen.

We maken nog een kleine slinger via Markthalle Neun, waar het érg rustig is.

We halen een koffie en wat lekkers en gaan snel weer door.

Zo’n toffe mural hier vlakbij het Görlitzer Park!

En dan valt er een uitnodiging voor een selfie-walhalla in de bus. Een wat? Jep, precies dat. Wat ik er van vond? Dat kun je hier lezen: The WOW Gallery.

Gelukkig was Kees met me mee en konden we in ieder geval samen nog een leuk plaatje maken. Kjoet!

Meer mijn ding: mooie nachtfoto’s maken in Berlijn! Zeker nu het nog van die winterse avonden zijn en het écht donker is; genieten. Het geeft een bijzondere en ietwat sinistere sfeer die ik heel fijn vind om vast te leggen. Deze foto maakte ik bij Greifswalder Strasse S-bahn. 

Nog zo’n mooie straat! Ik ben met een van de eerste rondleidingen van dit jaar aan het wandelen over de Karl Marx Allee, en we lopen een van de mooiere gebouwen binnen voor het uitzicht. Helemaal rechts zie je nog nét het torentje van Frankfurter Tor!

Fahr’n Fahr’n Farh’n mit die Berliner U-bahn… Waar gaan we heen?

Ah! Hallo Alt-Tegel!

De eerste keer dat we Alt-Tegel bezoeken en helaas hebben we een ietwat grijze en druilerige dag uitgezocht. Maar dat mag de pret niet drukken; wat een schattig stukje Berlijn!

Omdat het koud is en we dringend wat willen drinken, komen we terecht in een héél schattig gasthaus, waar vooral heel veel mensen gezellig zitten te brunchen. Wij besluiten het goede voorbeeld te volgen en genieten hier van een zondagse lunch. Ook kun je hier terecht voor goddelijke stukken taart, diner en nog veel meer!

Café Wetterstein
Alt Tegel 18, Reinickendorf.

Hé! Een Engelse postbus én een telefooncel? Aan de Greenwich promenade staan deze typisch Britse artefacten, een cadeautje van de partnerstad van Alt Tegel; Greenwich (London).

Een van de redenen dat we kwamen, was om deze prachtige Sechserbrücke te zien, officieel de Tegeler Hafenbrücke. Een prachtige rode staalbrug van 91 meter lang, uit 1908!

We besluiten de Greenwich Promenade af te lopen, die duidelijk nog in een diepe winterslaap rust.

En we komen terecht in het Artpark Tegel, waar de meest waanzinnige murals de zijkanten van de flats sieren.

Het is een groot project van Street Art collectief Urban Nation, waarmee de wijk behoorlijk is opgefleurd. De murals zijn te bekijken tussen de Bernauer en de Neheimer Straße in Reinickendorf.

Een ander soort kunst maar wel mooi; de vrolijke kleuren van deze flats, echt een steenworp verderop. Ik vraag me dan toch af waarom net die drie groene balkons tussen al het geel zitten. Is daar een ontwerper uit de band gesprongen? ;-)

Na een rit met de U6, wandelen we vanaf Oranienburger Tor langs Tacheles – of wat daar van over is. De ooit zo creatieve en bruisende plek is opgekocht door een investeerder die er nu een shopping mall, hotel en appartementen van maakt. Vooruitgang is niet slecht, maar soms breekt het wel een beetje m’n hart. Over twee jaar is het klaar.

Gelukkig komen we een paar honderd meter verder alweer terecht in het lieflijke Scheuneviertel en zie ik de Fernsehturm weer. Fijn!

Tja Banksy, in Berlijn moeten ze niks van je hebben. Een rake verwijzing naar het duur verkochte werk van Banksy dat twee keer zoveel waard werd nadat het in het frame door de shredder ging.

Thuis! Waar ik Bowie een dikke knuffel geef. Of hij daar ook zo blij mee is, valt nog te bezien.

Hé! Een wit-rode tram! Voordat de BVG met felgele trams ging rondrijden, hadden de Oost-Berlijnse trams andere kleuren. Sommige oude trams rijden nog rond als feest-tram, omgebouwd tot currywurst bude of bar. Deze spotte ik vlak voor het Volkspark Friedrichshain.

Want ik wandel weer eens de grote Bunkerberg op, om hier andermaal naar de bunkerresten van de flaktorens te kijken. Meteen een beetje vooronderzoek voor mijn rondleidingen!

Hé een zonnetje! Komt de lente eraan? Een fijne foto na een héle regenachtige dag, gemaakt direct achter Ostbahnhof.

Ja, kijk! Dat lijkt toch echt op de aankondiging van de lente! Hoera! Krokussen op Strausberger Platz.

Naast de Tsjechische ambassade in Mitte, maakte ik deze foto. De allereerste Sakura-bloesem! Da’s vroeg!

Ondertussen tour ik nog lekker door. Dik ingepakt in mijn winterjas wandel ik langs de Berlijnse muur. Ik was daar zo blij dat ik weer aan de slag kon! Tja. Ik wist nog van niks natuurlijk. En wie wel?

In het kader van ‘minder op je kont achter de computer en meer buiten wandelen’, probeer ik nieuwe plekken in Berlijn te vinden om wat foto’s te maken. Het geeft me een doel om daadwerkelijk naar buiten te gaan op niet-rondleiding dagen. Ik heb genoeg werk liggen om een heel jaar binnen te blijven en als een soort heremietkreeft in huis te blijven zitten, maar dat is vreselijk ongezond. Vaker eruit dus! En tja, dan zie je maar; de beloning volgt altijd! Ik maak deze foto voor de zij-uitgang van Hauptbahnhof.

Want voor Hauptbahnhof is een nieuw gebouw geopend, een glazen kantoorgebouw dat de toepasselijke naam ‘The Cube’ heeft gekregen. Een hotspot onder instagrammers (natuurlijk) want de bijzondere vorm en reflectie zijn natuurlijk perfecte ingrediënten voor een mooi plaatje.

Nog een fijn plaatje, dit keer vanaf de ‘Bahnsteig’ van station Charlottenburg. Ik besluit een stukje te wandelen door de wijk en over de Kantstrasse. Omdat ik aan de andere kant van de stad woon, kom ik hier helaas niet zo heel vaak.

Deze stond ook nog op mijn lijstje, een prachtige mural van Herakut van een tijger, in opdracht van het WNF.

Ik kom ook langs Maximilian am Stutti, een beroemde West-Berlijnse imbiss, waar je nog een ‘echte und orijinale Berliner Currywurst’ kunt krijgen.

Daar is de beroemde Kant-Kino, met haar mooie neon-letters. Als ik ergens gek op ben, is het wel dit soort mooie klassieke neonverlichting!

Aangekomen bij Savignyplatz, waar dit toffe lichtkunstwerk de onderzijde van de spoorbrug verlicht. Het kwam er omdat de brug over de Bleibtreustraße een beetje een grimmig hoekje was geworden. De speels bewegende verlichting heeft dat super opgelost.

Blik op de City West

Lunch! En zowaar een overheerlijke prei-soep, bij DataKitchen! Als je houdt van toffe futuristische dingen en/of van gadgets, moet je echt daar eens je lunch gaan halen! Overheerlijk eten en een supergaaf bestelsysteem.
Kees had een belegde sandwich met schwarzwalder schinken en een spiegelei. Lunchen is hier ook nog zeer betaalbaar, onze gerechten kosten respectievelijk 6 en 7 euro.

Data Kitchen
Rosenthaler Strasse 38, Mitte

Na een heerlijke lunch voert de wandeling toch weer naar Eberswalder Strasse, waar we snel in de tram hoppen naar huis. En zo zit ook de maand februari er alweer op!

Op dit punt zie ik langzaam maar zeker een voorzichtigheid komen in het reisgedrag van Nederlanders en komen ook de eerste annuleringen door corona binnen. Echter duurt het nog weken voor de eerste corona-patiënt in Berlijn bevestigd wordt en de daadwerkelijke lockdown begint. Het is ietwat vreemd om maanden later dit overzicht te maken, maar ergens ook wel weer bijzonder; ik kan het schrijven met de kennis van nu.

Bedankt voor het lezen van alweer de 35e editie van Berlijn in Plaatjes.