Het is me weer gelukt om een nieuwe editie van Berlijn in Plaatjes voor jullie te maken! In editie 26 kijken we terug op de maand maart, een van de mooiste maanden van het Berlijnse jaar. Ik geef tours, ga meermaals op fotowandeling met andere Berlijnse instagrammers, ontdek weer een paar leuke nieuwe restaurantjes én heb nog een paar tips voor je. Kortom, weer een hoop leesplezier, viel Spaß!
Hoera! Eindelijk wat meer zonlicht. En ondanks dat we nog altijd behoorlijk wat regen hebben die met ijzige kou gepaard gaat, is het duidelijk: de lente hangt in de lucht. Ook mijn rondleidingen trekken weer langzaam maar zeker aan en tijdens een hele leuke wandeling met een trouwe Berlijnfan en haar dochter, maak ik onderstaande foto. De collonade van het Museumeiland blijft toch een heel mooie en bijzondere plek!
Zaterdags ben ik vrij en kan ik eindelijk weer eens meedoen aan een fotowandeling met andere Berlijnse instagrammers. Het account van officialfanofBerlin laat regelmatig weten wanneer er weer fotowandelingen zijn en iedereen is welkom, dus houd het account in de gaten! Tijdens deze wandeling leren we meer over de Berlijnse muur en wandelen we een stukje van de route. Aan de Chausseestrasse ontdek ik op een binnenpleintje deze overblijfselen!
Ook staan er nog een paar laatste ongesarneerde huizen aan de Chausseestrasse. Deze panden verzamel ik in een collectie, zodat ik niet vergeet hoe Berlijn er óók ooit uitzag, voor alles netjes, kleurrijk en gerepareerd werd. De stad verandert zo vreselijk snel, dat ik m’n best moet doen om dit een beetje bij te houden. 
We komen uiteindelijk uit bij de Gedenkstätte Berliner Mauer, de plek in Berlijn waar je moet zijn als je meer wil weten over de Berlijnse muur. Ik ben hier al vaak geweest, maar kan geen genoeg van deze bijzondere plaats krijgen. 
Het is nog koud, maar toch is iemand een handschoen verloren. Leuk dat er altijd wel iemand de moeite doet om deze zodanig te plaatsen dat degene die hem verloren is, hem toch weer terug kan vinden. Dit zie je regelmatig in het straatbeeld, ook met knuffels en andere ‘lost’ voorwerpen.
Tijdens de wandeling probeerde ik weer wat meer met street photography te doen. Straatscenes die normaal gewoon aan je voorbij gaan, vastleggen. Fotograferen zonder direct doel (zoals voor m’n site) is toch wel érg fijn!
De mooie Litfaßsaulen waar ik in de vorige B-i-P editie al over schreef, staan nog altijd in het straatbeeld en een kunstenaar is druk bezig geweest om ze met een soort Im Memoriam-posters te beplakken. De leuzen zijn vormgegeven in de talloze verschillende lettertypes (en stijlen) die we sinds de plaatsing van deze zuilen in Berlijn hebben gezien. Supergaaf! Op deze poster staat: ‘onvergeten, onvervangbaar – Litfaßsäule, 1854 – 2019’.
Al deze beplakte zuilen zijn te vinden in de Boxhagener Kiez van Friedrichshain.
Als iemand mij vraagt wat ik überhaupt mooi aan de Duitse taal vind, zijn dit soort prachtige teksten toch wel een schoolvoorbeeld. “Uit het oog, maar voor eeuwig in het hart”
Ik zei toch, de lente komt eraan? Als het grijs plaats maakt voor de zon, dan weet je; het zit er bijna weer op! Heerlijk, want wat duren de Berlijnse winters toch altijd lang en wat is het grijs! Ik verheug me op dagen met mooier en warmer weer.
Ik wandel bij over de Traveplatz en spot weer een typisch Friedrichshainer, anti-hipster leus. Het laatste jaar zie je steeds meer van dit soort leuzen tegen toeristen en hipsters op straat, zeker in de wijken die door huurverhogingen en toenemende drukte worden getroffen. Ik moet er altijd een beetje om grinniken. 
Hmmm, tot zover het mooie weer. Ondertussen maak ik weer een wandeling, dit keer richting het oosten, naar Lichtenberg.
Ha, daar is ie: de voormalige Stasi-Zentrale aan de Normannenstrasse. In dit complex had de Stasi vanaf midden jaren ’50 tot januari 1990 haar hoofdkwartier. Vanuit dit gebouwencomplex werden Duitse burgers bespioneerd, bedreigd en gechanteerd. Tegenwoordig zit hier het Stasimuseum en beheert de BStU het Stasi-archief.
Ongetwijfeld heb je dit gebouw wel eens eerder voorbij zien komen; dit is Haus 1, het hoofdgebouw van het Stasicomplex. In dit pand zaten de generaals van de Stasi, samen met de Stasibaas Erich Mielke. Hier is het museum gevestigd. Ook wordt het pand regelmatig afgehuurd voor filmopnames. Een goed voorbeeld is de prachtige serie Weissensee, die je ook op Netflix kunt vinden.
Op de binnenplaats van het Stasicomplex is een bijzondere (permanente) openlucht-tentoonstelling te bekijken over de DDR, met vele foto’s, videobeelden en uitleg. De tentoonstelling legt uit wat de DDR was en welke rol de Stasi daarin speelden. Alle teksten zijn zowel in het Duits als het Engels.
Ik ben echter niet op het complex voor het Stasimuseum maar om de relatief nieuwe tentoonstelling van het Stasi-Archief te bekijken. Om het archief wat te verduidelijken en meer open te stellen, is er hard gewerkt aan een permanente tentoonstelling. Deze is ‘Einblick ins Geheime’ (kijkje in het geheime) genoemd en dagelijks gratis te bezoeken!
In de tentoonstelling van zo’n drie verdiepingen leer je alles over het Stasi-archief, hoe het werkte en hoe de Stasi alle kennis en kunde gebruikte om haar burgers onder druk te zetten en te vervolgen. Zeker als je bedenkt dat dit databanken uit het pre-digitale tijdperk zijn, is het behoorlijk heftig en indrukwekkend om te zien. Hoogtepuntje vond ik de bijzondere dossiers, die door de slachtoffers aan het museum zijn geschonken om voor voorlichting te worden gebruikt. Het is heel bizar om te zien hoe zulke dossiers werden opgebouwd en wat de Stasi allemaal wist. Meer kun je lezen in dit artikel over deze tentoonstelling: Einblick ins Geheime.
Einblick ins Geheime
Adres: Haus 7, Normannenstrasse 10, Lichtenberg.
Entree: gratis
Terwijl ik binnen in de tentoonstelling was, heeft ’t buiten heel hard geregend. Echter is het alweer droog als ik buiten kom en kan ik genieten van een prachtig mooi licht tijdens de zonsondergang. Ben ik even blij dat ik mijn camera mee heb!
Het wordt steeds mooier!
Moeder aller clichéshots, maar egal! Kijk nou wat een geweldige lucht!
Berlijn in één shot: Fernsehturm, U-bahn, Banken, drukte, slechte fietspaden en daklozen. Vijf minuten eerder sta ik nog te genieten van de dromerige romantiek van deze stad, een paar momenten later haalt de waarheid het alweer in. Berlijn is letterlijk een stad met twee gezichten. Ik denk dat dit mijn favoriete foto van deze maand is.
Net geopend op de Danziger Strasse (kruising met Prenzlauer Allee); Brammibals Donuts! Deze leuke donutszaak schenkt goede koffie en serveert daarbij de overheerlijkste vegan donuts. Ik vind ze heerlijk, vooral ook omdat ze niet té vet zijn maar ook zeker niet droog, en voorzien van de meest uiteenlopende vullingen en toppings. Mjum!
Brammibal’s Donuts
Adres: Danziger Strasse 65, Prenzlauer Berg
Het heeft weer hard geregend, dus puddlegram-alert!
Het is zonnig en er vindt een kleine fotowandeling met wat vrienden plaats in mijn woonwijkje, dus tijd om de deur uit te gaan! Na alle regen liggen er ook op het RAW-Gelände talloze plassen die heerlijk reflecteren in het zonnetje.
Hé wat zie ik daar? Hallo wilgekatjes, fijn dat jullie de lente aankondigen!
Het licht is anders, het is warmer, jep! De lente komt er – eindelijk – aan. Wat een overheerlijke dag. Wel is het nog behoorlijk koud.
Nog eentje voor in mijn verzameling Ongesarneerde panden in Berlijn. Iemand een goed idee hoe die verzameling vorm te geven? Zal ik er een artikel van maken?
We komen langs een Kneipe met deze lollige spreuk op hun aanbodsbord geschreven. Geen vertaling nodig, toch?
Nog meer reflectie! Eigenlijk is maart toch de beste tijd voor dit soort plaatjes. Voldoende regen, laagstaande zon, lange schaduwen. Heerlijk.
Nou Mona, weten we dat ook weer! Doei dan maar en ’t beste hè!
Het zit er al een paar jaar, maar ik was er nog niet geweest; KleinMein Coffee & Coworking! Het ligt in een ooit wat onooglijk hoekje bij Frankfurter Allee, dat de laatste jaren enorm is veranderd (en opgeknapt). Wat een leuk tentje om lekker te lunchen of even een paar uurtjes werk te verzetten.
KleinMein Coffee & Coworking
Op de terugweg naar huis wandel ik dwars door een vrouwenrechtendemonstratie. Het is immers 8 maart, internationale vrouwendag. Het is voor ’t eerst sinds het besluit drie weken eerder, een officiële vrije dag voor alle Berlijners, dus voor Berlijnse/Duitse vrouwen is dat Demo-dag! Er wordt gedemonstreerd tegen seksueel geweld, voor meer recht op zelfbeschikking en meer gelijkheid. Frauentag is zo een heel verschil met Herrentag op Hemelvaart, een dag waarop (het gros van de) mannen een bolderkar met bier meeneemt en het op een zuipen zet. Overigens heeft Berlijn nu 9 officiële vrije dagen per jaar, waarbij 1 januari, 31 december, 8 maart en 3 oktober (Tag der Einheit) de niet-religieuze vrije dagen zijn.
Koek-koek! Deze schattige struisvogels spotte ik op een oude flat in de omgeving van Platz der Vereinten Nationen. 
Ook bij regen en bewolking gaan mijn rondleidingen door! We eindigen met de wandeling over het Derde Rijk bij de Reichstag en het is meteen een moment om even te laten zien hoe je nou zo’n reflectiefoto maakt. Ik vind het altijd te gek om te zien hoe enthousiast mensen dan naar hun mobieltje grijpen en gehurkt voor een regenplas gaan zitten.
Hé! Een Frysk Hynder! Ik ben kort in Nederland voor de bruiloft van een goede vriendin van mij. Samen met mijn schoonvader gaan we nog snel even Leeuwarden in voor een paar last-minute shoppingdingen. Ik ben in de omgeving van Leeuwarden opgegroeid en had dit mooie standbeeld al jaren niet meer gezien. Als kind vond ik het machtig groot en leek het boven me uit te torenen, nu viel het me op dat het een stuk kleiner (maar nog wel heel mooi) beeld is. Grappig hoe zoiets op kinderen werkt.
De bruiloft was leuk, ze zeiden ja (altijd belangrijk) en dus gaan we weer naar huis! Bij hoge uitzondering zijn we met het vliegtuig naar Nederland gegaan, omdat de Deutsche Bahn precies in het weekend dat we er moesten zijn werkzaamheden had op het tracé. We vliegen pas ’s avonds terug naar huis, dus plakken we er nog een dagje Amsterdam aan vast!
Ooit kende ik Amsterdam als m’n broekzak. Ik weet er nog altijd goed de weg, maar de namen van de straten en grachten ben ik ruim negen jaar later toch vergeten. Geeft niks, mijn favoriete café in de Jordaan is altijd makkelijk te vinden. 
De Westertoren blijft een klassieke schoonheid. Zo ’s ochtends vroeg is de Jordaan gelukkig nog te doen, maar wat is het allemaal hip geworden! Even schakelen. 
Ook valt me ineens op dat Amsterdam een kleine stad is. We wandelen in amper een halfuurtje van de Jordaan naar het Museumplein, voor Berlijnse begrippen echt een afstandje van niks. Superfijn dat alles zo goed te voet te doen is én de zon schijnt! Wij blij, want het scheelt meteen extra gedoe met OV-chipkaarten. 
Ik was al jaren niet meer op de Albert Cuypmarkt geweest, dus het was er weer eens tijd voor. Helaas was het niet zo leuk als ik me meende te herinneren. 
Na ons rondje Amsterdam zijn we aangekomen op de Spuistraat en lunchen we bij Kantjil en de Tijger. Hier kun je bijzonder betaalbaar eten (zelfs voor niet-Amsterdamse begrippen) én we kunnen meteen weer onze Indo-food cravings voeden. Ik geniet van een goddelijke bowl met Rendang en Gado Gado voor 12,50!
Kantjil en de Tijger
Adres: Spuistraat 291-293, Amsterdam
Kees was nog nooit het Begijnenhofje ingewandeld, dus dat hebben we dan meteen maar even gedaan. Denk overigens niet dat het er rustig was, het was er propvol, want er werd getrouwd en er was net een buslading Koreanen uitgeladen. Maar in true instagram-fashion zie je daar natuurlijk helemaal niets van he.
Einde van de dag, we zijn met boodschappen van AH (suikerbrood, drop en kaas) en al weer op Schiphol. De zonsondergang is prachtig en we wachten tot we weer naar huis mogen. Tripjes Nederland zijn altijd leuk en ik hou van vliegtuigen en Schiphol, maar reizen van Nederland naar Berlijn is met de trein toch relaxter.
Het bruiloftenseizoen is begonnen en dat zie je in het Berlijnse straatbeeld! Nu we langzaam aan de slag zijn gegaan met het plannen van onze eigen bruiloft volgend jaar, merk ik dat ik anders naar pasgetrouwde stelltjes kijk. Nu valt me pas op wat een enorme entourage dit stel mee heeft, met fotograaf, videograaf, een make-up assistent voor de bruid (niet op de foto) en een hulpje van de bruidegom die met bloemen sjouwt en doet. Ik wil niet weten hoeveel geld dit heeft gekost, haha! In de collonade van het museumeiland zijn bijna dagelijks wel stelletjes te vinden die hier hun bruidsreportage laten vastleggen temidden van de vele toeristen.
Zo, rondleiding achter de rug en ik heb weekend! Tijd voor een wijntje en hapje eten bij Monti in Friedrichshain, een van mijn favoriete Italiaanse café’s in de stad.
Street Artist El Bocho is back en weer aan ’t plakken geslagen in Prenzlauer Berg. Eindelijk! Deze mooie dame in de Danziger Strasse zat er net een paar weken op. 
Zes jaar mensen, zes jaar heb ik er over gedaan om een scherp shot te krijgen van Fersnsehturm uit een rijdende S-bahn op de overpass over de Frankfurter Allee. EINDELIJK! Ik ben niet ontevreden. Weer een foto-must van m’n lijstje kunnen kruisen!
Bahnhof Ostkreuz is nagenoeg af. De stellage is weg, de sporen zijn klaar en de details zijn aangebracht in de vorm van grote plakletters. In al haar lelijkheid is het bijna een mooi station!
Weer een pand voor op m’n Oude-Berlijnse-panden-lijstje. Deze staat in de Wühlischstrasse en is op moment van schrijven (juni 2019) in de steigers gezet voor renovatie.
Met vriendinnen gaan we in Berlijn eten bij der Goldener Hahn, een gezellige Italiaan in Kreuzberg. Het doet me een beetje denken aan Saporito, maar dan iets eenvoudiger aangekleed en meer keuze qua gerechten. Ik koos voor een eenvoudige ragú bolognese. Hmmm!
Een prima avond, heerlijk eten, voor een goede prijs. De tent zat afgeladen vol, dus een reservering is een goed idee!
Goldener Hahn
, Kreuzberg
Nog meer eten! Haha! In onze fijne wijk hebben we een tentje ontdekt waar we al zoooo vaak langs waren gelopen en dus eindelijk eens naar binnen moesten. Ze hebben hier heerlijke gerechten uit de Libanese keuken en ik durf bijna te stellen dat het eten hier beter is dan bij Babel op de Kastanienallee. En dat zegt wat! Een toptip voor schoarma, kofte, haloumni of falafel!
Sanabel
Adres: Gabriel-Max Strasse 6, Friedrichshain
Tijdens mijn rondleidingen over de Karl Marx Allee probeer ik altijd ergens een open deur te vinden, zodat we even snel in één van de gebouwen kunnen kijken. Niets is fijner als het dan ook nog mooi weer is, zodat we écht van het uitzicht kunnen genieten. Rechts zie je de torens aan de Frankfurter Tor, destijds ontworpen door architect Hermann Henselmann.
Hé! Hé! Hallo Lente! Blauwe luchten, zon en de allereerste bloesem van dit jaar. Wat heerlijk!
We wandelen na de overheerlijke lunch nog een rondje door de wijk en genieten van het mooie weer en de warme zonnestralen op onze bleke winterhuid. Het blijft bizar wat een vriendelijke stad Berlijn ineens is als het weer groen wordt!
Ook de magnolia bij de Krossener Strasse bloeit. Prachtig!
Een van mijn favoriete ontbijtcafé’s, Distrikt Coffee, opende aan ’t begin van ’t jaar een tweede café in Kreuzberg, Annelies. Tijd om maar weer eens buiten de deur te ontbijten en wat lekkers te proeven! Helaas worden we niet echt gastvrij ontvangen. De host moet zes dingen tegelijkertijd doen, zet ons ergens op een tochtige plek aan ’t raam neer, waar we vervolgens ruim een half uur moeten wachten voor we überhaupt de kaart krijgen en een kop koffie kunnen bestellen. Het personeel is gestresst, nijdig naar elkaar en kortaf naar de gasten. Aan de deur worden steeds meer mensen verzocht om elders heen te gaan, want de tent zit afgeladen vol. Niet echt een leuke ervaring!
Ruim anderhalf uur na binnenkomst staat dan eindelijk ons ontbijt voor onze neus. Ook de koffie wordt erbij geserveerd, die helaas ontzettend zuur smaakt. Het ontbijt is werkelijk een plaatje en ontzettend lekker, dus ik begrijp waar de fuzz over is met dit café. Maar voor deze stapel pancakes met bosbessen, honing, boter en een bolletje stijfgeklopte joghurtroom betaal je 13 euro. Kees bestelde toast met roerei en krijgt letterlijk een dun plakje brood met een dun laagje roerei met kaas; 7 euro. Daarmee is Annelies een van de duurste café’s (qua prijs-kwaliteit verhouding) waar ik ooit in Berlijn ben geweest voor ontbijt.
Ben je gaan watertanden van deze pancakes en denk je, ‘ach kan mij ’t bommen’ en heb je voldoende tijd? Dan is Annelies een prima optie voor je. De rest van de kaart vond ik maar zo, zo, maar de pancakes waren écht heel lekker en naar mijn mening de enige reden om hier nog eens terug te komen.
Annelies
Görlitzer Strasse 68, Kreuzberg
Nabrander: Ik merk dat er steeds meer café’s in Berlijn komen, die weliswaar lekkere ontbijtjes serveren, maar daar dan ook echt de dikste hoofdprijs voor vragen. Ik ben daar niet altijd een even groot fan van, dus ik heb me voorgenomen om mijn oudere tips nog eens aan revisie te onderwerpen en naar een betere balans te zoeken tussen hip, budget en origineel Berlijns. Als je je tips in dat kader met mij wil delen, gerne! Laat onder deze post gerust een comment achter.
Eind maart alweer en daarmee het einde van deze editie van Berlijn in Plaatjes. Midden in Kreuzberg staan de eerste Sakura’s alweer in bloei, hoera! De lente is hier!
In de volgende editie van Berlijn in Plaatjes kun je je alvast opmaken voor HEEL ERG VEEL fotospam van deze mooie roze bloesem, maar natuurlijk ook talloze tips en nog veel meer, rechtstreeks uit Berlijn. Bedankt voor ’t lezen en tot de volgende editie!
Wat is het weer heerlijk om dit te lezen en de foto’s te zien, dank je wel! Voor een betaalbaar en lekker ontbijt kun je goed terecht bij Kaffe in de Immanuelkirchstrasse. Het viel ons de laatste keer ook al op dat het overal duurder is geworden. Fijne dag!
Oh, zo lekker dit overzichtje, Emma! Heerlijk!